Autor: Anna Juwan

Temat: Wirtualny mikroskop. Tkanka nerwowa

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej tkanki nerwowej.

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego.

• Rozpoznasz elementy budowy tkanki nerwowej na preparacie mikroskopowym.

• Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• symulacja;

• prezentacja;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie materiały dotyczące zasad przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanki nerwowej, takie jak filmy i fotografie, z pomocą których przedstawią w formie prezentacji informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
   – Jakie są najczęściej stosowane barwniki preparatów mikroskopowych w histologii?
   – Czym się charakteryzują?
   Uzupełnia wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują zasady przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanki nerwowej, z wykorzystaniem wyszukanych materiałów. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy, odpowiada na pytania uczniów.

2. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna I”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację neuronu rdzenia kręgowego, zwracając uwagę na kształt, wielkość oraz wybarwienie komórki nerwowej. Następnie wykonują polecenie nr 3: „Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek neuronu rdzenia kręgowego. Zwróć uwagę na kształt oraz wybarwienie tej struktury. Podpisz elementy budowy komórki nerwowej. Zapisz powiększenie, z którego dokonano obserwacji tkanki. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”. Chętne osoby prezentują swoje rysunki na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium („Symulacja interaktywna II”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację przekroju poprzecznego przez rdzeń kręgowy, zwracając uwagę na kształt i wybarwienie tej struktury oraz lokalizację istoty białej i istoty szarej. Następnie wykonują polecenie nr 1, w którym mają za zadanie podpisać elementy budowy rdzenia kręgowego. Wybrana osoba prezentuje swoje rozwiązanie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Każdy uczeń formułuje trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tkanki nerwowej i przekazuje je osobie z pary. Następnie uczniowie oceniają prawdziwość otrzymanych zdań.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek preparatu mikroskopowego, przedstawiającego przekrój poprzeczny przez rdzeń kręgowy, zamieszczonego w sekcji „Symulacja interaktywna II”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” m.in. na lekcjach: „Tkanka nerwowa”, „Budowa i rodzaje nerwów”, „Budowa rdzenia kręgowego”.