Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: historia

Temat: Władysław Warneńczyk. Bitwa pod Warną i jej konsekwencje

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

XI. Europa późnego średniowiecza.

Uczeń:

1) opisuje zmiany na mapie politycznej Europy w XIV–XV w.;

2) charakteryzuje następstwa upadku cesarstwa bizantyjskiego i ekspansji tureckiej dla Europy.

XII. Polska w XIV–XV w.

Uczeń:

3) wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i Litwą w XIV–XV w.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje przyczyny i skutki bitwy pod Warną,

• przedstawia przebieg wojny węgiersko‑tureckiej z czasów Władysława Warneńczyka;

• ocenia postawę króla Władysława Warneńczyka wobec wojny z Turcją oraz jego postępowanie na polu bitwy pod Warną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• drzewo decyzyjne,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• multimedium,

• arkusze papieru,

• telefony z dostępem do internetu,

• flamastry.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie powinni przed lekcją zapoznać się z blokiem tekstowym. Nauczyciel informuje, że na kolejnej lekcji opracują w grupach komiks dotyczący wojny węgiersko‑tureckiej za panowania Władysława Warneńczyka.

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel przedstawia temat lekcji, cele zajęć wyrażone w języku ucznia oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie w parach pytań związanych z tematem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel poleca aby dwie osoby (wskazane lub ochotnicy) zreferowały to, czego się dowiedziały, opracowując tekst lekcji. Jedna osoba przedstawia okoliczności powołania Władysława Warneńczyka na tron węgierski oraz opisuje bitwę pod Warną, druga – podboje tureckie na Bałkanach i upadek Konstantynopola. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje oraz udziela informacji zwrotnej.

2. Praca z multimedium („Animacja + Mapa interaktywna”) według załączonych poleceń. Uczniowie pracują w parach, na podstawie obejrzanej animacji opisują okoliczności, które doprowadziły do tego, że wojska koalicji antytureckiej zostały zmuszone do konfrontacji z przeważającym liczebnie wrogiem (polecenie nr 1) i wskazują decydujący moment bitwy (polecenie nr 2). Następnie dwie wylosowane pary przedstawiają swoje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie i nauczyciel ustosunkowują się do nich.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Przypomina, że przygotują komiks, który będzie się odnosił do przyczyn, przebiegu i skutków wojny Warneńczyka z Turcją. Praca nie powinna zawierać więcej niż osiem okienek. Uczniowie powinni uwzględnić kluczowe postaci, ocenę działań króla oraz przyczyny i skutki wojny. Nauczyciel określa czas na opracowanie komiksu i jego prezentację.

4. Uczniowie pracują nad komiksem, a następnie prezentują efekty prac grupowych. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 4, 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

3. Nauczyciel dokonuje oceny słownej pracy klasy.

Praca domowa:

Jak mogłyby wyglądać losy Europy, gdyby król Władysław nie zginął pod Warną, a wojska chrześcijańskie pokonały Turków? Przygotuj krótką notatkę, w której opiszesz swoją propozycję, wychodząc od ówczesnej sytuacji w Europie.

Materiały pomocnicze:

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2013.

H. Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Poznań 1999.

K. Olejnik, Władysław III Warneńczyk (1424‑1444), Kraków 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja i mapa interaktywna mogą zostać wykorzystane do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów do związanych z multimediami poleceń.