Przebieg bitwy pod Warną w 1444 r. na podstawie anonimowej kroniki

Sułtan Murad […] wzniósł oczy ku niebu i począł wielkiego Boga w ten sposób błagać z pokorą: „O Boże! Z łaski Twej daj teraz siłę i zwycięstwo wierze islamu. Za modlitwy [Mahometa], za jasność i blask jego oblicza dopomóż jej do zwycięstwa”. Tak błagał sułtan Murad wielkiego Boga. Modlitwa jego została zaraz wysłuchana i wielki Bóg dał zwycięstwo wojskom islamu. Albowiem w sercu przeklętego króla [Władysława] zwyciężyła pokusa szatana, czyniąc go zbyt dufnym. W zarozumiałości swojej, uważając się za bohatera, sądził, że wojska on jeden rozpędzi i dlatego uderzył w ich środek, gdzie stał sułtan Murad. Gdy jednak dotarł do skraju szyku, koń jego potknął się, on sam spadł zeń na twarz. W tym miejscu znajdowało się dwu janczarów […], którzy wraz z innymi rycerzami znajdującymi się w pobliżu, ucięli głowę przeklętego króla i zanieśli do sułtana Murada; ten zaś widząc głowę króla podziękował Bogu. Głowę tę zatknięto na lancę i podniesiono w górę wykrzykując „ta głowa jest głową króla”.

src2 Źródło: Przebieg bitwy pod Warną w 1444 r. na podstawie anonimowej kroniki, [w:] Od Hammurabiego do Fukuyamy, t. 1, oprac. D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Gdańsk 1999, s. 93. Cytat za:M. Kamiński, G. Pańko, R. Śniegocki. Średniowiecze. Podręcznik dla I klasy liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym, Warszawa 2006, s. 175-176.

Jan Długosz o zwycięstwie chrześcijan w bitwie z Turkami pod Belgradem w 1456 r.

Jakoż sułtan turecki, powziąwszy wiadomość od szpiegów i z pogłosek, że w krajach chrześcijańskich przeciw niemu zbrojono wojsko i przygotowywano się do wojny, w zapale postanowił nie odpierać wroga, lecz wszcząć wojnę […]. Zebrawszy potęgę ze swoich posiadłości obległ Belgrad [...], położony u ujścia Sawy do Dunaju, sądząc, że zdobywszy go, swobodnie będzie mógł plądrować Węgry i osłabiać potęgę Węgrów. To nieszczęście dodane do poprzednich klęsk, jakich chrześcijaństwo i królestwo Węgier doznało od Turków, przeraziło króla Węgier i wszystkich; [cóż by to było], jeżeliby tak warowny i mocny zamek, port i brama królestwa, został wzięty? Sam król Węgier z powodu małoletności nie mógł temu nieszczęściu zaradzić. Jednak legat apostolski kardynał Jan i czcigodny ojciec Jan Kapistran [1386–1453 – franciszkanin, święty, kaznodzieja włoski, dyplomata] […] radami, prośbami i łzami nakłaniali radców królestwa Węgier, a zwłaszcza Jana Hunyadyego, rządcę tego królestwa do niesienia pomocy oblężonym. Jan Hunyady w tylu i takich niebezpieczeństwach, jakimi zagrażała królestwu Węgier potęga Turków, oddany raczej lepszej myśli niż rozpaczy, nieustraszenie podjął wyprawę przeciw Turkom. Ojca Jana Kapistrana wraz z innymi krzyżowcami przybyłymi do Budy z Polski i Czech w celu niesienia pomocy wiernym wsadził na okręty, poleciwszy, aby jak mogą najszybciej, dążyli do Belgradu, aby dać pomoc oblężonym i umysły ratować od rozpaczy. Albowiem po trzynastu tygodniach oblężenia przez Turków, po zburzeniu jedenastu wież i całych murów przez nieustanne dzienne i nocne niszczenie setką dział ogromnej wielkości, wzrosły wszystkie trudności i myślano albo o zagładzie przyszłej, albo o poddaniu się. [Jan Hunyady] zaś podążał drogą lądową wraz z wojskiem zebranym spośród Węgrów i krzyżowców polskich, czeskich i niemieckich, mając nadzieję, że z dawna obiecywana flota papieża i króla Aragonii będzie oblegać Konstantynopol, a Turcy odstąpią od oblegania Belgradu […].

src3 Źródło: Jan Długosz o zwycięstwie chrześcijan w bitwie z Turkami pod Belgradem w 1456 r., [w:] Wiek V–XVI w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 322–323.