Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Światło jako fala poprzeczna

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość;
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
IX. Fale i optyka. Uczeń:
6) rozróżnia fale poprzeczne i podłużne; opisuje światło jako falę elektromagnetyczną; opisuje polaryzację światła wynikającą z poprzecznego charakteru fali.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. rozróżnia falę podłużną i poprzeczną,

2. wyjaśnia, że światło jest poprzeczną falą elektromagnetyczną,

3. podaje, na czym polega zjawisko polaryzacji fali,

4. analizuje działanie polaryzatorów światła.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, eksperyment, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia, po dwa polaryzatory na każdy zespół

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Fale poprzeczne”, „Natura falowa promieniowania elektromagnetycznego”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o falach.

Faza realizacyjna:

Uczniowie podają znane sobie przykłady fal. Przypominają, czym jest fala i podają podział na fale podłużne i poprzeczne. Nauczyciel przypomina, że światło jest falą elektromagnetyczną i posługując się Rys. 1. tłumaczy, że kierunki pola elektrycznego i magnetycznego oraz kierunek rozchodzenia się fali są do siebie prostopadłe. Uczniowie rozstrzygają, czy światło jest falą podłużną czy poprzeczną. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega zjawisko polaryzacji fali, wykorzystując Rys. 2., i podkreśla, że jest to zjawisko możliwe tylko dla fal poprzecznych. Nauczyciel wyjaśnia działanie polaryzatora. Uczniowie w grupach obserwują światło przechodzące przez dwa polaryzatory, obracane względem siebie. Nauczyciel wyjaśnia zjawisko polaryzacji towarzyszącej odbiciu od powierzchni wody lub szkła. Uczniowie w grupach zastanawiają się, jak powinien być ustawiony filtr polaryzacyjny w okularach, aby zlikwidował odblaski od wody lub jezdni, a następnie dyskutują swoje pomysły.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w grupach rozwiązują zadanie 7 i 8 z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa:

Obejrzeć grafikę interaktywną i rozwiązać zadania z nią związane. Rozwiązać 3 dowolne zadania z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium bazowe można wykorzystać na lekcji i połączyć z wykonaniem zadania tam zawartego oraz przedyskutowaniem wyników.
Zadania z zestawu ćwiczeń można potraktować jako zadania domowe lub niektóre z nich rozwiązać na lekcji.