Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Kurs logiki: lekcja 10. Zdanie a nazwa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poeksperymentujesz filozoficznie z doświadczeniem nazwy czegoś.

• Zrozumiesz różnicę między logiką nazw a logiką zdań.

• Poćwiczysz wskazywanie nazw użytych w wypowiedzi.

• Włączysz się do filozoficznej debaty na temat relacji między nazwą a rzeczą przez nią oznaczaną.

Cele operacyjne. Uczeń:

• eksperymentuje filozoficznie z doświadczeniem nazwy czegoś;

• rozumie różnicę między logiką nazw a logiką zdań;

• ćwiczy wskazywanie nazw użytych w wypowiedzi;

• włącza się do filozoficznej debaty na temat relacji między nazwą a rzeczą przez nią oznaczaną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie poproszeni są przez nauczyciela o znalezienie trzech słów, których na co dzień używają, o których ciężko jest powiedzieć, do czego się dokładnie odnoszą, tj. co nazywają. Mogą być przekleństwa.

Faza wprowadzająca:

1. Podanie tematu i celu lekcji.

2. Wybrani uczniowie przedstawiają pracę domową. Nauczyciel komentuje podawane słów/nazwy, zastanawiając się wraz z uczniami, co one właściwie nazywają.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel proponuje uczniom eksperyment na czas trwania lekcji. Mają podać trzy pojęcia, których zawsze lub prawie zawsze używają na lekcji, a następnie zmienić ich brzmienie bez zmiany tego, do czego się odnoszą. Na przykład zamiast „powiedzieć, mówić” przez całą lekcję uczniowie i nauczyciel mają mówić „siodełko”. W ten sposób nauczyciel w czasie lekcji, prosząc uczniów o zabranie głosu, musiałby mówić na przykład: „Janie, czy mógłbyś siodełko, co na ten temat myślisz?”

2. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty, upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy grupy. Jedna grupa ma za zadanie przedstawić jasno, za pomocą własnych przykładów, istotę logiki nazw, druga ma zrobić to samo z logiką zdań. Grupy przygotowują się chwilę, następnie, po krótkich prezentacjach, każda grupa ma za zadanie uzasadnić, dlaczego dana logika jest bardziej trafnym narzędziem do dyskutowania o rzeczywistości. Nauczyciel lekko moderuje rozmowę.

4. Nauczyciel wraca do zadania z początku lekcji i pyta uczniów o wrażenia z eksperymentu. Komentuje to, wskazując na przygodny i użytkowy charakter nazw, których używamy na co dzień w komunikacji.

5. Podsumowanie lekcji i praca domowa: uczniowie mają za zadanie znaleźć trzy przykłady możliwie najdłuższych napotkanych w codziennej komunikacji nazw.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wybierz i opisz jeden przykład (z literatury, teatru, kina lub sztuk pięknych), który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia, które poznałeś(-aś) w sekcji „Przeczytaj”.

Materiały pomocnicze:

• Jak uczyć filozofii i etyki w szkole? Materiały z ogólnopolskiej konferencji filozoficznej, Gdańsk 2017, dostępne w internecie: http://nauczaniefilozofii.ug.edu.pl/sites/default/files/Abstrakty.pdf [dostęp: 27.11.2019].

• Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Animacja” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.