Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Ruchy separatystyczne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

9) wyjaśnia problem separatyzmów i odnosi go do prawa międzynarodowego; wykazuje zróżnicowanie w reakcjach wspólnoty międzynarodowej wobec poszczególnych separatyzmów;

14) charakteryzuje na przykładach najczęściej stosowane sposoby rozwiązywania długotrwałych konfliktów między narodami i państwami.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omówi dążenia separatystyczne w Kraju Basków i na Korsyce;

• scharakteryzuje działalność ETA;

• wyjaśni podobieństwa i różnice między separatyzmem i nacjonalizmem;

• oceni znaczenie ruchów separatystycznych dla trwałości porządku w UE.

Metody nauczania:

• rozmowa nauczająca;

• metoda kuli śnieżnej;

• dyskusja;

• gra pytania‑odpowiedzi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• debata;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji:

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z medium w sekcji „Schemat interaktywny”.

Faza wstępna:

1. Podanie tematu i celów zajęć.

2. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 7, a następnie definiują pojęcie separatyzmu i nacjonalizmu. Potem łączą się w grupy 4- i 8‑osobowe i pracują nad definicjami. Na koniec wspólnie wybierają najlepsze.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli klasę na 5‑osobowe grupy. Uczniowie losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują ich poprawność.

2. Klasa krótko przypomina sobie historię separatyzmu na Korsyce. Wszyscy zwracają przy tym uwagę na postawę zarówno Korsykanów, jak i rządu w Paryżu. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 6 i 8, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Nauczyciel inicjuje dyskusję: uczniowie oceniają znaczenie ruchów separatystycznych na Korsyce i w Kraju Basków dla trwałości porządku w UE oraz postawę rządów państw wobec tych ruchów. Na koniec wybrana osoba podsumowuje dyskusję.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem na śmieci i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach (do walizki); na drugiej to, czego nie akceptują (do kosza), a następnie przykleili w odpowiednich miejscach. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

2. Wybrana/chętna osoba ponownie odczytuje temat lekcji, następnie podsumowuje zajęcia, wskazując, czego się dowiedziała.

Praca domowa:

Wykonaj pozostałe e‑ćwiczenia.

Przygotuj kilka pytań dotyczących poruszanych na zajęciach zagadnień, których możesz się spodziewać na kartkówce.

Materiały pomocnicze:

Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Warszawa 2007.

Jolanta Bryła, Zbigniew Czachór, Włodzimierz Malendowski, Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2016.

Monika Topczewska, Separatyzmy narodowe w Europie Zachodniej, „Studia Europejskie”, nr 1/2001, ce.uw.edu.pl.

Maciej Piasecki, Separatyzm a mniejszości etniczne w Europie Zachodniej, 22.02.2011 r., psz.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat interaktywny”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.