Monika Topczewska Separatyzmy narodowe w Europie Zachodniej

Montero Díaz uważa, że tendencje separatystyczne opierają się na ideologii nacjonalizmu, choć wyraźnie oddziela te dwie postawy. Separatyzm bez nacjonalizmu traci, według niego, sens. Nacjonalizm oznacza teorię, separatyzm taktykę. Nacjonalizm to doktryna, wstępne rozumowanie, założenie. Separatyzm – akcja, wnioski, konsekwencje.

Jest to jednak opinia odosobniona. W literaturze przedmiotu separatyzm określany jest jako szczególna forma nacjonalizmu. Ernest Gellner wprowadza pojęcie nacjonalizmów potencjalnych, z których część może następnie przekształcić się w nacjonalizmy rzeczywiste, czyli walkę o własne państwo. Ludzie pragną być zjednoczeni z tymi, którzy uczestniczą w tej samej kulturze, dlatego też granice etniczne nie powinny być przecinane granicami politycznymi. Każda kultura, jako element tworzący naród, powinna mieć „swój polityczny dach nad głową”, tak więc usprawiedliwione są dążenia do wyzwolenia spod rządów innych narodów.

2 Źródło: Monika Topczewska, Separatyzmy narodowe w Europie Zachodniej, „Studia Europejskie”, nr 1/2001, dostępny w internecie: ce.uw.edu.pl [dostęp 28.09.2020 r.].

Maciej Piasecki Separatyzm a mniejszości etniczne w Europie Zachodniej

Hiszpania mimo, iż już w 1986 r. stała się członkiem Unii Europejskiej, to do tej pory nie jest jednolitą strukturą państwową, biorąc pod uwagę zarówno wymiar polityczny, gospodarczy, ale przede wszystkim aspekt społeczny. Obecnie na jej terenie znajduje się około siedemnastu autonomicznych grup. Trzy największe z nich to: Baskowie, Katalończycy oraz Galijczycy, stanowiące ok. 30% ludności zamieszkującej Hiszpanię. Katalonia i Baskonia to zarazem najbogatsze i najlepiej rozwinięte regiony Półwyspu Iberyjskiego (wytwarzają ponad 50% dochodu). W Katalonii znajduje się również najważniejszy ośrodek państwowy – Barcelona. Z tej perspektywy, czyli problemu zamożności regionu, a jest on dominującym wśród powódek większości grup etnicznych w Europie (czyli „oderwaniem” od biednych) nie dziwią poczynania obu zbiorowości. Paradoks, prócz wspomnianych wcześniej argumentów polega na tym, że Baskowie mają największą swobodę spośród wszystkich regionów w Europie. Kontrowersję wzbudza stanowisko rządu hiszpańskiego oraz system prawny królestwa. Na terenie państwa nie ma żadnych mniejszości narodowych, jest tylko jeden naród – „hiszpański”, tak twierdzi państwo. Występują problemy prawne, a raczej kłopoty z konstytucją, która nie określa jednoznacznie czym jest „wspólnota autonomiczna”.

3 Źródło: Maciej Piasecki, Separatyzm a mniejszości etniczne w Europie Zachodniej, 22.02.2011 r., dostępny w internecie: psz.pl [dostęp 28.09.2020 r.].