Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Powojenne polskie osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury i sztuki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje warunki rozwoju polskiej nauki i sztuki w okresie PRL‑u;

• ocenia osiągnięcia polskich uczonych;

• przedstawia dzieła najwybitniejszych twórców z dziedziny literatury i sztuki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Powojenne polskie osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury i sztuki”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia 1 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat zajęć oraz cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel przy użyciu raportu kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem (hasło główne: „Powojenne polskie osiągnięcia w nauce i sztuce”). Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą, uzupełniając je o swoje propozycje.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali indywidualnie ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi.

3. Następnie dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

4. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, jest nagradzana, np. oceną za aktywność.

5. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się dowiedzieli?

2. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania.

Praca domowa:

1. Opracuj notkę biograficzną opisującą jedną z osób wspomnianych w e‑materiale, której osiągnięcia są dla ciebie inspirujące i ważne.

2. Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Czubiński, Dzieje najnowsze Polski, t. 2, Polska Ludowa (1944–1989), Poznań 1992.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2015, Warszawa 2017.

L.A. Sowa, Wielka historia Polski, t. 10, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej (1945–2001), Kraków 2001.

Historia nauki polskiej, t. 10, 1944–1989, cz. 1, Warunki rozwoju nauki polskiej. Państwo i społeczeństwo, red. L. Zasztowt, J. Schiller-Walicka, Warszawa 2015.

A. Krajewski, Jak wykuwało się film, „Mówią Wieki” 12/2004.

A. Krajewski, Twórca manipulowany, „Mówią Wieki” 11/2001.

R. Marszałek, Monokultura filmowa 1945–1980, „Mówią Wieki” 9/1990.

P. Orzechowski, Najpierw słuchało się go w radiu, „Mówią Wieki” 6/2018.

J. Ostrowski, Polscy pionierzy hemodializy, „Mówią Wieki” 11/2019.

P. Szulc, Jak polskie rakiety podbiły kosmos, „Mówią Wieki” 9/2019.

Wskazówki metodyczne:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.