Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Co robić, a czego nie robić? Medytacje o życiu godziwym Tadeusza Kotarbińskiego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz okoliczności i cel powstania Medytacji o życiu godziwym Tadeusza Kotarbińskiego.

• Poznasz wybrane treści z Medytacji o życiu godziwym: trzy znaczenia pojęcia etyka, pojęcie realizmu praktycznego, postulat dobrej roboty oraz interpretację hasła życia zgodnego z naturą w ujęciu Tadeusza Kotarbińskiego.

• Dokonasz analizy tekstu filozoficznego oraz wybranych tekstów kultury ze względu na zawarte w nich treści etyczne.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje okoliczności i cel powstania Medytacji o życiu godziwym T. Kotarbińskiego;

• poznaje trzy znaczenia pojęcia etyka, pojęcie realizmu praktycznego, postulat dobrej roboty oraz interpretację hasła życia zgodnego z naturą w ujęciu T. Kotarbińskiego;

• analizuje wybrane teksty kultury ze względu na treści etyczne.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Co robić, a czego nie robić? Medytacje o życiu godziwym Tadeusza Kotarbińskiego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia numer 2, 3 i 4 w zakładce „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie. Na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla temat lekcji, następnie omawia cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Wybrany uczeń rozpoczyna wstępną dyskusję wokół tematu lekcji, przedstawiając i uzasadniając swoje stanowisko. Po zakończeniu dyskusji chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.

Faza realizacyjna:

1. Metoda akwarium. Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat: Czy zgadzasz się z cytatem zawartym we wprowadzeniu, że ludzi dobrej woli jest więcej? Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium.
   Nauczuciel przedstawia zasady: pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku udzielić im podpowiedzi zadając pytania). W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
   Po zakończeniu debaty uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi wybranych/chętnych uczniów o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Wybrany uczeń odczytuje treść polecenia: 1. Odsłuchaj fragment Medytacji o życiu godziwym i zastanów się, czy Tadeusz Kotarbiński zaleca człowiekowi życie zgodne z naturą. Czy jego wskazówki przypominają Ci przekonania na temat natury ludzkiej któregoś ze starożytnych filozofów? Klasa dzieli się na grupy i opracowuje propozycje odpowiedzi. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 1. Uczniowie rozwiązują je indywidualnie, a następnie omawiają odpowiedzi na forum klasy.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5‑8. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jakie były okoliczności i cel powstania Medytacji o życiu godziwym Tadeusza Kotarbińskiego?
   Jak prezentuje się sposób na życie zgodne z naturą w ujęciu Tadeusza Kotarbińskiego?

Praca domowa:

1. Wybierz i opisz jeden przykład (z literatury, teatru, kina lub sztuk pięknych), który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia, które poznałeś w sekcji „Przeczytaj”.

2. Medytacje o życiu godziwym to cykl krótkich, 10‑minutowych, audycji radiowych Tadeusza Kotarbińskiego. Przygotuj 5‑minutowy odcinek audycji radiowej lub prezentacji na YT pt. Spotkanie z „Medytacjami o życiu godziwym” w pierwszej połowie XXI wieku – daj w niej wyraz temu, jak odbierasz filozofię praktyczną Tadeusza Kotarbińskiego i jak oceniasz sens spotkania z nią z perspektywy młodego człowieka żyjącego współcześnie.

Materiały pomocnicze:

• Gadacz T., Historia filozofii XX wieku, Kraków 2009.

• Baer U., Gry dyskusyjne, Lublin 2000.

• Tadeusz Kotarbiński, Sprawność i błąd (Z myślą o dobrej robocie nauczyciela), Warszawa 1957.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.