Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Przypomnij sobie tytuł ogólny książki: Medytacje o życiu godziwym, oraz tytuł jej pierwszej części: Pogwarki na rozdrożach, i zestaw je ze sobą. Jak sądzisz, czy zastosowane formy językowe wskazują na poważne teoretycznofilozoficzne ambicje autora, czy raczej na intencje popularyzacji określonych poglądów etycznych?

RIEDM0UEgCqp3
Przypomnij sobie i zestaw ze sobą tytuł ogólny Medytacji o życiu godziwym oraz tytuł pierwszej części książki. Jak sądzisz, czy zastosowane formy językowe wskazują na poważne teoretycznofilozoficzne ambicje autora czy raczej na intencje popularyzacji określonych poglądów etycznych? (Uzupełnij).
RITntcACfNpUT11
Ćwiczenie 2
Poniższe cytaty przyporządkuj do etycznych obszarów refleksji (scharakteryzowanych przez T. Kotarbińskiego): felicytologia Możliwe odpowiedzi: 1. Bogów nie trzeba się lękać. Śmierci nie ma co się lękać. Dobro łatwo zdobyć. Cierpienie łatwo znieść
(Tetrafarmakon Epikura), 2. (…) cnót natomiast nabywamy dzięki uprzedniemu wykonywaniu czynów [etycznie dodatnich], jak się to dzieje także i w dziedzinie innych sztuk. Tych bowiem rzeczy, których trzeba się nauczyć, by je wykonywać, tych uczymy się właśnie przez ich wykonywanie; tak np. budowniczowie kształcą się budując domy, a cytrzyści - grając na cytrze. Tak samo stajemy się sprawiedliwi postępując sprawiedliwie, umiarkowani przez postępowanie umiarkowane, mężni przez mężne zachowywanie się.
(Arystoteles, Etyka Nikomachejska), 3. Strach jest największym grzechem. Prawie każde zło na świecie ma źródło w tym, że ktoś się czegoś boi.
(L. M. Montgomery, Błękitny zamek) prakseologia Możliwe odpowiedzi: 1. Bogów nie trzeba się lękać. Śmierci nie ma co się lękać. Dobro łatwo zdobyć. Cierpienie łatwo znieść
(Tetrafarmakon Epikura), 2. (…) cnót natomiast nabywamy dzięki uprzedniemu wykonywaniu czynów [etycznie dodatnich], jak się to dzieje także i w dziedzinie innych sztuk. Tych bowiem rzeczy, których trzeba się nauczyć, by je wykonywać, tych uczymy się właśnie przez ich wykonywanie; tak np. budowniczowie kształcą się budując domy, a cytrzyści - grając na cytrze. Tak samo stajemy się sprawiedliwi postępując sprawiedliwie, umiarkowani przez postępowanie umiarkowane, mężni przez mężne zachowywanie się.
(Arystoteles, Etyka Nikomachejska), 3. Strach jest największym grzechem. Prawie każde zło na świecie ma źródło w tym, że ktoś się czegoś boi.
(L. M. Montgomery, Błękitny zamek) etyka sumienia Możliwe odpowiedzi: 1. Bogów nie trzeba się lękać. Śmierci nie ma co się lękać. Dobro łatwo zdobyć. Cierpienie łatwo znieść
(Tetrafarmakon Epikura), 2. (…) cnót natomiast nabywamy dzięki uprzedniemu wykonywaniu czynów [etycznie dodatnich], jak się to dzieje także i w dziedzinie innych sztuk. Tych bowiem rzeczy, których trzeba się nauczyć, by je wykonywać, tych uczymy się właśnie przez ich wykonywanie; tak np. budowniczowie kształcą się budując domy, a cytrzyści - grając na cytrze. Tak samo stajemy się sprawiedliwi postępując sprawiedliwie, umiarkowani przez postępowanie umiarkowane, mężni przez mężne zachowywanie się.
(Arystoteles, Etyka Nikomachejska), 3. Strach jest największym grzechem. Prawie każde zło na świecie ma źródło w tym, że ktoś się czegoś boi.
(L. M. Montgomery, Błękitny zamek)
R36ckW0YOaeVx11
Ćwiczenie 3
Uzupełnij tekst Realizm praktyczny „Czas już wielki scharakteryzować postawę zasadniczą, z której zamierzamy rozważać możliwości programu życiowego. Nazywamy ją realizmem praktycznym i radzi będziemy, jeżeli jej charakterystyka usprawiedliwi wybór tej nazwy. (...)
Do naczelnych kanonów tego kierunku należy liczenie się z 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem. „Chciej, co możesz” – radzi pewien poeta-myśliciel, przeciwstawiając się pogoni za kapryśną nieprzemyślaną zachcianką. (...) Realista uczy tedy umiejętności poprzestawania na tym, co się ma, w sytuacjach, kiedy zryw ku zmianie trąci 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem. Nie doradza on jednak zasadniczego 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem. Przeciwnie, domaga się zmiany umyślnej, jeżeli stan informacji wskazuje na to, że obstawanie przy istniejącym ,status quo prowadziłoby do pogorszenia sytuacji. (…)
Obca mu jest postawa 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem w takiej czy innej postaci, na przykład wyrażającej się w hasłach „raz się żyje”, „hej, używajmy żywota”, w programie „wyżycia się w pełni" lub maksymalizacji rozkoszy choćby kosztem cierpienia, w dyrektywie rozwijania jak najbogatszej i jak najoryginalniejszej twórczości za wszelką cenę, na przykład twórczości artystycznej za cenę – jak w przypadku Fausta – zaprzedania duszy diabłu. (…)
A na pytanie, czy warto żyć, głównie walcząc ze 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem, realista praktyczny odpowie pytaniem, czy nie jest zadaniem nieskończenie interesującym i wystarczającym do uzasadnienia jego wyboru zaopiekować się skutecznie istotami godnymi umiłowania, dając im skuteczną 1. konserwatyzmu, 2. liberalizmu, 3. nauczkę, 4. dobroczynności, 5. stresem, 6. możliwościami, 7. wrogami, 8. fantasmagorią, 9. ochronę, 10. zachłanności, 11. ekstazą, 12. złem przed tym wszystkim, co im grozi?”
Tadeusz Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1984, s. 34-36.
R17SqWMctKiTb1
Ćwiczenie 4
Wskaż wśród poniższych zdań te, które błędnie charakteryzują postawę realizmu praktycznego. Możliwe odpowiedzi: 1. Realizm praktyczny uczy pokory i konformizmu., 2. Realizm praktyczny jest postawą ludzi służących innym., 3. Realizm praktyczny trudno połączyć z postawą hedonizmu konsumpcyjnego., 4. Realizm praktyczny to postawa właściwa rewolucjonistom., 5. Realizm praktyczny to hamulec rozwoju.
RnbpKI7nTLuxt21
Ćwiczenie 5
Uzupełnij teksty Hasło dobrej robotyInstynkt walki. Hasło dobrej roboty
„Hasło dobrej roboty ma powab w oczach osób aktywnych. A porywa takie osoby bądź po prostu chęć robienia czegoś godnego 1. najszlachetniejsze, 2. fantazji, 3. najkorzystniejsze, 4. indywidualności, 5. zwycięstwo, 6. renomę, 7. rozmyślanie, 8. trudu, 9. rozkosz, 10. zabawy, bądź wielkość i nowość, a więc wybitnie twórczy charakter spodziewanego osiągnięcia, bądź perspektywa dania wyrazu odrębnym cechom własnej 1. najszlachetniejsze, 2. fantazji, 3. najkorzystniejsze, 4. indywidualności, 5. zwycięstwo, 6. renomę, 7. rozmyślanie, 8. trudu, 9. rozkosz, 10. zabawy, bądź wreszcie samo mistrzostwo techniczne, piękno znakomicie skutecznego i sprawnego wykonywania działań przedsiębranych. (…)"

Instynkt walki
Bez wątpienia bowiem 1. najszlachetniejsze, 2. fantazji, 3. najkorzystniejsze, 4. indywidualności, 5. zwycięstwo, 6. renomę, 7. rozmyślanie, 8. trudu, 9. rozkosz, 10. zabawy są te motywacje, które mają charakter bezosobistego oddania się przedmiotowi własnego ukochania. Przy takim stosunku do sprawy, kiedy komuś jej oddanemu idzie wyłącznie o rzecz samą, np. o realizację umiłowanej idei, np. idei powszechnej opieki społecznej, niwelacji różnic rasowych, opanowania przez ludzkość klęsk epidemicznych itp. – przy takim, najwyższej klasy, stosunku do sprawy nie ma miejsca na zabieganie o własne, osobiste 1. najszlachetniejsze, 2. fantazji, 3. najkorzystniejsze, 4. indywidualności, 5. zwycięstwo, 6. renomę, 7. rozmyślanie, 8. trudu, 9. rozkosz, 10. zabawy nad kimś innym ani w ogóle o własną wyróżnioną zasługę – a tym bardziej – 1. najszlachetniejsze, 2. fantazji, 3. najkorzystniejsze, 4. indywidualności, 5. zwycięstwo, 6. renomę, 7. rozmyślanie, 8. trudu, 9. rozkosz, 10. zabawy.”
Tadeusz Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1986, s. 49, 58.
21
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z tekstem piosenki zespołu Lombard Przeżyj to sam.
Zapoznaj się z tekstem piosenki zespołu Lombard Przeżyj to sam.
1
Lombard Przeżyj to sam

Na życie patrzysz bez emocji
Na przekór czasom i ludziom wbrew
Gdziekolwiek jesteś, w dzień czy w nocy
Oczyma widza oglądasz grę

Ktoś inny zmienia świat za ciebie
Nadstawia głowę, podnosi krzyk
A ty z daleka, bo tak lepiej
I w razie czego nie tracisz nic

Przeżyj to sam, przeżyj to sam
Nie zamieniaj serca w twardy głaz
Póki jeszcze serce masz

Widziałeś wczoraj znów w dzienniku
Zmęczonych ludzi wzburzony tłum
I jeden szczegół wzrok twój przykuł
Ogromne morze ludzkich głów

A spiker cedził ostre słowa
Od których nagła wzbierała złość
I począł w tobie gniew kiełkować
Aż pomyślałeś milczenia dość

cytat 3 Źródło: Lombard, Przeżyj to sam.
R15kfOJzsOFGA
Zwróć uwagę, w jaki sposób podmiot wypowiedzi motywuje odbiorcę do działania. Następnie odpowiedz na pytania: 1. Czy można uznać, że podmiot wypowiedzi w utworze muzycznym nawołuje do dobrej roboty o którymkolwiek z wymienionych przez Tadeusza Kotarbińskiego rozumieniu? 2. Czy obecny w piosence rodzaj motywacji do działania można uznać za najszlachetniejszy wg kryteriów Kotarbińskiego? (Uzupełnij).
RTDeY2ndo4WVh31
Ćwiczenie 7
Przypomnij sobie audiobook dotyczący hasła życia zgodnie z naturą. Następnie zamieszczone poniżej teksty połącz z rodzajami rozumienia hasła życia zgodnego z naturą, jakie wyszczególnił T. Kotarbiński. uzgodnienia działań z tokiem procesów wszechświata lewy Możliwe odpowiedzi: 1. Ucz się od mrówki. Bezrobocie potęguje lenistwo, a lenistwo tworzy niedostatek. »Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej postępowaniu, abyś zmądrzał«(Przypowieści Salomona 6,6). Najpierw o naturalnym życiu, a później także o duchowym.
(aktywnechrzescijanstwo.pl), 2. Życie w harmonii z naturą jest kluczem, dzięki któremu odkrywa się większość uroków codziennego życia. Dlatego najważniejsze jest, aby zrozumieć tę prostą zasadę, że naturalny porządek rzeczy to zbiór powtarzających się rytmicznie procesów, wpływających na stan naszego zdrowia, siłę fizyczną i równowagę duchową. Mechanizm funkcjonujący w przyrodzie oddziałuje na samopoczucie człowieka, będącego częścią świata. Aby lepiej poznać otaczającą nas rzeczywistość i dostosować rytm pracy oraz swój własny tryb życia, należy posiąść odpowiednią wiedzę z zakresu tych zjawisk, które mają na to największy wpły.
(rytmnatury.pl), 3. Zanim przejdziemy do zasadniczego wątku artykułu, przypomnijmy, że natura ludzka jest zawsze naznaczona płciowością i że realizuje się w postaci męskiej bądź żeńskiej. Nie ma natury ludzkiej »w ogóle«, a wszelkie zawirowania, jakie niekiedy mają miejsce, są jakimś psychologicznym odejściem od tego, co naturalne. Człowiek jest zawsze człowiekiem-mężczyzną albo człowiekiem-kobietą i właśnie jako istota płciowa wchodzi w relacje z innymi ludźmi oraz uczestniczy w życiu społecznym. Płciowość przenika całego człowieka i ma odniesienie do wszystkiego, co go dotyczy. Właściwe rozumienie płciowości ma więc fundamentalne znaczenie dla pełnienia ról społecznych zawsze naznaczonych płciowością oraz dla zrozumienia faktu komplementarności, czyli uzupełniania się mężczyzny i kobiety w ich bytowości. Inaczej możemy powiedzieć, że warunkiem właściwego odczytania zadań wyznaczonych przez naturę i jej »piętna«, jakim jest płciowość, jest odkrycie swojej tożsamości przez kobietę i mężczyznę. Dodajmy jeszcze, że człowiek poprzez ciało – ciało określonej płci – wyraża siebie oraz komunikuje się z innymi ludźmi i dlatego musi szukać specyficznych sposobów porozumiewania się z drugim człowiekiem oraz specyficznych form działania, co ma kolosalne znaczenie dla jego bycia w małżeństwie i rodzinie, właśnie jako kobiety i mężczyzny oraz pełnienia wyznaczonych mu ról: żony, męża, matki, ojca.
(prasa.wiara.pl) wzorowanie się na trybie żywota stworów przyrody pozaludzkiej Możliwe odpowiedzi: 1. Ucz się od mrówki. Bezrobocie potęguje lenistwo, a lenistwo tworzy niedostatek. »Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej postępowaniu, abyś zmądrzał«(Przypowieści Salomona 6,6). Najpierw o naturalnym życiu, a później także o duchowym.
(aktywnechrzescijanstwo.pl), 2. Życie w harmonii z naturą jest kluczem, dzięki któremu odkrywa się większość uroków codziennego życia. Dlatego najważniejsze jest, aby zrozumieć tę prostą zasadę, że naturalny porządek rzeczy to zbiór powtarzających się rytmicznie procesów, wpływających na stan naszego zdrowia, siłę fizyczną i równowagę duchową. Mechanizm funkcjonujący w przyrodzie oddziałuje na samopoczucie człowieka, będącego częścią świata. Aby lepiej poznać otaczającą nas rzeczywistość i dostosować rytm pracy oraz swój własny tryb życia, należy posiąść odpowiednią wiedzę z zakresu tych zjawisk, które mają na to największy wpły.
(rytmnatury.pl), 3. Zanim przejdziemy do zasadniczego wątku artykułu, przypomnijmy, że natura ludzka jest zawsze naznaczona płciowością i że realizuje się w postaci męskiej bądź żeńskiej. Nie ma natury ludzkiej »w ogóle«, a wszelkie zawirowania, jakie niekiedy mają miejsce, są jakimś psychologicznym odejściem od tego, co naturalne. Człowiek jest zawsze człowiekiem-mężczyzną albo człowiekiem-kobietą i właśnie jako istota płciowa wchodzi w relacje z innymi ludźmi oraz uczestniczy w życiu społecznym. Płciowość przenika całego człowieka i ma odniesienie do wszystkiego, co go dotyczy. Właściwe rozumienie płciowości ma więc fundamentalne znaczenie dla pełnienia ról społecznych zawsze naznaczonych płciowością oraz dla zrozumienia faktu komplementarności, czyli uzupełniania się mężczyzny i kobiety w ich bytowości. Inaczej możemy powiedzieć, że warunkiem właściwego odczytania zadań wyznaczonych przez naturę i jej »piętna«, jakim jest płciowość, jest odkrycie swojej tożsamości przez kobietę i mężczyznę. Dodajmy jeszcze, że człowiek poprzez ciało – ciało określonej płci – wyraża siebie oraz komunikuje się z innymi ludźmi i dlatego musi szukać specyficznych sposobów porozumiewania się z drugim człowiekiem oraz specyficznych form działania, co ma kolosalne znaczenie dla jego bycia w małżeństwie i rodzinie, właśnie jako kobiety i mężczyzny oraz pełnienia wyznaczonych mu ról: żony, męża, matki, ojca.
(prasa.wiara.pl) przystosowanie działań do natury człowieka jako takiego, do istoty tkwiącego w nim człowieczeństwa Możliwe odpowiedzi: 1. Ucz się od mrówki. Bezrobocie potęguje lenistwo, a lenistwo tworzy niedostatek. »Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej postępowaniu, abyś zmądrzał«(Przypowieści Salomona 6,6). Najpierw o naturalnym życiu, a później także o duchowym.
(aktywnechrzescijanstwo.pl), 2. Życie w harmonii z naturą jest kluczem, dzięki któremu odkrywa się większość uroków codziennego życia. Dlatego najważniejsze jest, aby zrozumieć tę prostą zasadę, że naturalny porządek rzeczy to zbiór powtarzających się rytmicznie procesów, wpływających na stan naszego zdrowia, siłę fizyczną i równowagę duchową. Mechanizm funkcjonujący w przyrodzie oddziałuje na samopoczucie człowieka, będącego częścią świata. Aby lepiej poznać otaczającą nas rzeczywistość i dostosować rytm pracy oraz swój własny tryb życia, należy posiąść odpowiednią wiedzę z zakresu tych zjawisk, które mają na to największy wpły.
(rytmnatury.pl), 3. Zanim przejdziemy do zasadniczego wątku artykułu, przypomnijmy, że natura ludzka jest zawsze naznaczona płciowością i że realizuje się w postaci męskiej bądź żeńskiej. Nie ma natury ludzkiej »w ogóle«, a wszelkie zawirowania, jakie niekiedy mają miejsce, są jakimś psychologicznym odejściem od tego, co naturalne. Człowiek jest zawsze człowiekiem-mężczyzną albo człowiekiem-kobietą i właśnie jako istota płciowa wchodzi w relacje z innymi ludźmi oraz uczestniczy w życiu społecznym. Płciowość przenika całego człowieka i ma odniesienie do wszystkiego, co go dotyczy. Właściwe rozumienie płciowości ma więc fundamentalne znaczenie dla pełnienia ról społecznych zawsze naznaczonych płciowością oraz dla zrozumienia faktu komplementarności, czyli uzupełniania się mężczyzny i kobiety w ich bytowości. Inaczej możemy powiedzieć, że warunkiem właściwego odczytania zadań wyznaczonych przez naturę i jej »piętna«, jakim jest płciowość, jest odkrycie swojej tożsamości przez kobietę i mężczyznę. Dodajmy jeszcze, że człowiek poprzez ciało – ciało określonej płci – wyraża siebie oraz komunikuje się z innymi ludźmi i dlatego musi szukać specyficznych sposobów porozumiewania się z drugim człowiekiem oraz specyficznych form działania, co ma kolosalne znaczenie dla jego bycia w małżeństwie i rodzinie, właśnie jako kobiety i mężczyzny oraz pełnienia wyznaczonych mu ról: żony, męża, matki, ojca.
(prasa.wiara.pl)
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z fragmentem reporterskiej książki Dobry wilk. Następnie odpowiedz na pytanie, jak można ocenić opisane przedsięwzięcia, odwołując się do przekonań Tadeusza Kotarbińskiego.
Zapoznaj się z fragmentem reporterskiej książki Dobry wilk. Następnie odpowiedz na pytanie, jak można ocenić opisane przedsięwzięcia, odwołując się do przekonań Tadeusza Kotarbińskiego.
1
Lars Berge Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo

Na wybiegu dla wilków w Kolmården organizowano szkolenia z zarządzania i organizacji. Na przykład pracownicy firmy telekomunikacyjnej mogli nauczyć się od wilków, jak lepiej ze sobą współpracować i przyciągnąć więcej klientów. Nawet najwyższe władze polityczne kraju zwróciły się o wsparcie do zwierząt w Kolmården, aby skuteczniej kierować krajem. W tym samym roku, w którym nastąpił atak wilków, zoo odwiedzili pracownicy Ministerstwa Przemysłu z ówczesną minister Annie Lööf na czele. Z pomocą delfinów urzędnicy mieli się szkolić w komunikacji i informacji zwrotnej. Tę szeroko komentowaną wizytę można by uznać za dowód na to, że we współczesnym społeczeństwie wpływy zwierząt sięgają aż do sfer rządowych.

cytat 4 Źródło: Lars Berge, Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo, Wołowiec 2019, s. 183.
RcfDVOfr8PCcB
Odpowiedź (Uzupełnij).
Praca domowa

Medytacje o życiu godziwym to cykl krótkich, 10‑minutowych, audycji radiowych Tadeusza Kotarbińskiego. Przygotuj 5‑minutowy odcinek audycji radiowej lub prezentacji na YT pt. Spotkanie z „Medytacjami o życiu godziwym” w pierwszej połowie XXI wieku – daj w niej wyraz temu, jak odbierasz filozofię praktyczną Tadeusza Kotarbińskiego i jak oceniasz sens spotkania z nią z perspektywy młodego człowieka żyjącego współcześnie.