Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Zielnik Stanisława Wyspiańskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyjaśnia, czym jest zielnik i wykonuje go;
omawia wpływ zainteresowania roślinami na twórczość Wyspiańskiego;
określa, w jaki sposób Wyspiański wykorzystywał swoje szkice roślin.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
zielnik.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o sprawdzenie w różnych źródłach, czym jest zielnik. Chętne osoby przygotowują przed zajęciami własne przykłady zielników na podstawie instrukcji przekazanej przez nauczyciela.
- zielnik ma się składać z 10 gatunków roślin (do wyboru);
- rośliny nie mogą być zbierane z terenów prawnie chronionych (parki narodowe, rezerwaty),
- suszenie należy przeprowadzić pomiędzy arkuszami papieru gazetowego, często zmieniając gazety na suche (lub w specjalnej prasce),
- wysuszone rośliny należy umieścić w arkuszach zielnikowych wykonanych z szarego papieru pakowego,
- rośliny w arkuszu należy umieścić luzem, nie przyklejając ich,
- każdą roślinę opatrzyć etykietą wykonaną na białym, gładkim papierze; na etykiecie należy umieścić następujące informacje:
a. nazwa gatunku,
b. nazwisko i imię osoby która zebrała i oznaczyła materiał,
c. data zbioru gatunku.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Podanie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Uczniowie prezentują przyniesione zielniki. Każdy uczestnik zajęć może obejrzeć wszystkie przyniesione przez uczniów prace. Chętne osoby mogą również na forum klasy dokonać prezentacji wraz z informacjami, ile czasu zajęła praca nad zielnikiem, skąd pochodzą rośliny. Nauczyciel ocenia jakość wykonania.
Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Następnie wyjaśniają, w jaki sposób zainteresowanie roślinami przekładało się na twórczość Wyspiańskiego.
Nauczyciel włącza film – wykład prof. Justyny Bajdy z sekcji „Film”. Uczniowie po obejrzeniu materiału zapisują różne sposoby rysunkowego ujmowania roślin, które Stanisław Wyspiański stosował w swoim Zielniku. Następnie podają przykłady, do czego Stanisław Wyspiański wykorzystywał szkice roślin zebrane w Zielniku.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Grafika interaktywna”. Uczniowie dobierają się w pary. Po zapoznaniu z prezentacją notują typy publikacji, w których Stanisław Wyspiański zamieszczał swoje rysunki roślin jako ilustracje. Wykonują również ćwiczenia podsumowujące:
- określają prawdziwość zdań,
- wyjaśniają, na jakie detale roślin zwracał uwagę Stanisław Wyspiański, zbierając materiały do swojego Zielnika.
Praca domowa:
Dlaczego, twoim zdaniem, w tomiku Rydla przy wierszu Chopin: Preludium N° 15, został zamieszczony kwiat lilii? Czy roślina oddaje muzyczny charakter tytułu utworu? Swoją odpowiedź uzasadnij.
Materiały pomocnicze:
Stanisław Wyspiański, List S. Wyspiańskiego do L. Rydla, z dn. 8 VI 1890 roku, Chartres, [w:] Listy zebrane, t. 2, oprac. L. Płoszewski, M. Rydlowa, Kraków 1979.
Maria Waśkowska‑Kreinerowa, Stanisław Wyspiański w swoim mieszkaniu przy ul. Poselskiej w Krakowie,[w:] Wyspiański w oczach współczesnych, t. 1, oprac. L. Płoszewski, Kraków 1971.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach.