SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Monika Piechowicz‑Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny i skutki starzenia się społeczeństwa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

5) omawia przyczyny i konsekwencje procesu starzenia się ludności oraz jego zróżnicowania na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie starzenia się społeczeństwa,

• wskazuje problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa,

• omawia przyczyny i skutki starzenia się społeczeństwa.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, metoda wędrujących plakatów, mapa myśli, plakaty, gadająca ściana

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, atlas, mapa świata, plakat, podręcznik, atlas, mapa świata

Materiały pomocnicze

Szatur‑Jaworska B., Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971–2013, Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, IPS UW, Warszawa 2016.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

• Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie pojęcia starzenia się społeczeństwa. Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, nauczyciel w razie potrzeby naprowadza uczniów.

• Uczniowie za pomocą metody „burzy mózgów” podają przyczyny starzenia się społeczeństwa. Nauczyciel zapisuje je na tablicy. Uczniowie zapoznają się z treścią wprowadzenia do e‑materiału. Następuje rozmowa na plenum i odniesienie do wcześniejszych notatek.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 6 grup. Każda grupa opracowuje plakat dotyczący jednego z następujących zagadnień (w odniesieniu do starzenia się społeczeństwa): 1) spadek liczby urodzeń, 2) wydłużenie długości trwania życia, 3) wykształcenie, 4) migracje, 5) zmiana modelu rodziny, 6) konsumpcjonizm. Grupy pracują metodą wędrujących plakatów i po 4 minutach każda grupa przekazuje swój plakat kolejnej grupie zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Uczniowie weryfikują treści przedstawione na plakatach i dopisują brakujące informacje. Plakaty krążą po klasie aż do momentu, gdy każda grupa otrzyma swój pierwotny plakat. Następnie uczniowie zamieszczają plakaty na tablicy i za pomocą metody „gadającej ściany” wspólnie dzielą się refleksjami na temat różnych aspektów starzenia się społeczeństw.

• Na plenum uczniowie zapoznają się z poleceniami z sekcji „Mapa myśli”. Nauczyciel dzieli uczniów na 2 lub 4 grupy – każda z nich opracowuje mapę myśli.

• Po pracy grup następuje omówienie przez uczniów swoich map myśli i wniosków. Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje za pomocą miniwykładu.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Później następuje omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta uczniów o ewentualne trudności, uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.

• Przypomnienie celów lekcji i ocena aktywności uczniów podczas zajęć.

Praca domowa

• Zaproponuj własne rozwiązania mogące przeciwdziałać procesowi starzenia się społeczeństwa lub wybierz trzy najważniejsze z tych, które poznałeś(-aś) na lekcji i uzasadnij swój wybór.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Mapa myśli może zostać wykorzystana podczas zajęć dotyczących problemów demograficznych w skali globalnej i krajowej (zakres rozszerzony: XXI. 1).