Dla nauczyciela

Scenariusz

AUTOR

Learnetic SA

Temat zajęć:

Mchy – małe niesamowite rośliny

Grupa docelowa:

Szkoła podstawowa, do wykorzystania na lekcjach biologii

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń wyjaśnia przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych mchów do środowiska życia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym;

3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

5) umiejętność uczenia się;

Cele (szczegółowe) operacyjne:

Uczeń:

  • rozpoznaje mchy;

  • opisuje elementy budowy mchu;

  • charakteryzuje miejsca, w których mchy mogą się rozwijać;

  • określa pozytywny wpływ mchów na środowisko;

  • określa możliwości wykorzystania mchów przez człowieka.

Metody / techniki kształcenia:

  • pogadanka

  • doświadczenie

Formy organizacji pracy:

  • indywidualna

  • grupowa

Środki dydaktyczne i praktyczne wskazówki:

Do przeprowadzenia tej lekcji nauczyciel powinien zaopatrzyć się w:

  • suchy mech,

  • gąbki,

  • plastikowe słomki do picia napojów,

  • dwa niewielkie naczynia wypełnione wodą,

  • dwa niewielkie naczynia wypełnione ziemią.

Wymienione środki dydaktyczne są potrzebne do przeprowadzenia przez uczniów dwóch doświadczeń:

  • sprawdzenie właściwości higroskopijnych mchu,

  • sprawdzenie jak działają chwytniki w porównaniu z korzeniem rośliny.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Czynności organizacyjne.

  2. Nauczyciel przedstawia temat lekcji.

  3. Informuje uczniów, że podczas lekcji dowiedzą się, jak zbudowane są mchy i w jaki sposób pobierają wodę.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Jedna grupa dostaje suchy mech, gąbkę i dwa małe naczynia wypełnione wodą. Druga grupa otrzymuje po dwie plastikowe słomki i dwa naczynia wypełnione ziemią.

  2. W pierwszej kolejności nauczyciel prosi, by uczniowie którzy otrzymali mech przyjrzeli się mu dokładnie, a następnie umieścili mech w jednym naczyniu z wodą, natomiast do drugiego naczynia z wodą włożyli suchą gąbkę.

  3. Następnie prosi, by uczniowie z drugiej grupy przygotowali dwie słomki do picia napojów. Prosi, by uczniowie jedną z nich rozcieli na kilka drobnych pasków (ok. 3‑4 cm od brzegu) i wygięli paski w kierunku od środka na zewnątrz. Następnie uczniowie wkładają obie rurki do naczyń z ziemią na taką samą głębokość i oceniają, którą z nich łatwiej wyciągnąć.

  4. Nauczyciel prosi uczniów z grupy pierwszej, by przedstawili cechy budowy mchu, a następnie porównali wygląd mchu sprzed momentu umieszczenia go w wodzie i po wyjęciu go z wody. Nauczyciel wyjaśnia, że mech ma duże właściwości higroskopijne, co znaczy, że potrafi pochłaniać jak gąbka duże ilości wody.

  5. Nauczyciel wyciąga gąbkę i mech z wody, wyciskając z nich wodę. Pokazuje, ile wody pochłonął mech, a ile gąbka.

  6. Nauczyciel zwraca się do uczniów z drugiej grupy, z pytaniem, czy obie rurki można było tak samo łatwo wyciągnąć oraz z jaką częścią rośliny mogliby je porównać.

  7. Nauczyciel wyjaśnia, że rurka rozcięta odpowiada korzeniowi, a rurka nierozcięta chwytnikowi. Wyjaśnia, że mchy nie mają korzeni, tylko cienkie i nitkowate chwytniki, które zakotwiczają je w glebie.

  8. Uczniowie wspólnie formułują wnioski z przeprowadzonych doświadczeń. Zapisują je w zeszytach.

  9. Uczniowie oglądają film „Mchy – małe niesamowite rośliny”, na podstawie którego utrwalają informacje zdobyte podczas przeprowadzonych doświadczeń. Dowiadują się, czym jest torf i torfowisko oraz jakie jest ich zastosowanie przez człowieka. Poznają też wpływ mchów na środowisko i zwierzęta w nim żyjące.

  10. Następnie uczniowie rozwiązują zadania interaktywne utrwalające wiadomości zdobyte w trakcie oglądania filmu.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel w ramach podsumowania zadaje pytania uczniom:

  1. Co to są chwytniki?

  2. Dlaczego mchy pochłaniają wodę jak gąbka?

  3. W jakich warunkach żyją mchy?

  4. Dlaczego mchy nazywamy roślinami pionierskimi?

  5. Gdzie występują torfowce?

  6. Do czego wykorzystuje się torf?

Praca domowa

  1. W oparciu o poznane cechy budowy mchów opisz znaczenie tych organizmów w przyrodzie i dla człowieka.

m3aadf20e082850b7_1519380550176_0

Metryczka

Tytuł

Mchy – małe niesamowite rośliny

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego materiał się odnosi

2.4. Mchy

Przedmiot

Przyroda

Biologia

Etap edukacyjny

Szkoła podstawowa

Podstawa programowa

Uczeń opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów.

Nowa podstawa programowa

Uczeń:

  • dokonuje obserwacji przedstawicieli mchów (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) i przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej;

  • na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela mchów;

  • wyjaśnia znaczenie mchów w przyrodzie; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność mchów do chłonięcia wody.

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006,

Kompetencje kluczowe:
1) porozumiewanie się w języku ojczystym;
3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo- techniczne;
5) umiejętność uczenia się;

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Uczeń:

  • rozpoznaje mchy po budowie zewnętrznej;

  • określa miejsca, w których mchy mogą się rozwijać;

  • określa możliwości wykorzystania mchów przez człowieka.

Powiązanie z e‑podręcznikiem

https://www.epodreczniki.pl/reader/c/141189/v/latest/t/student-canon/m/ibwWWYpnKi

Słowniczek