Imię i nazwisko autora:

Przemysław Michalski

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Czy w fizyce (jak w życiu) punkt widzenia zależy od punktu siedzenia?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy/rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
Zakres podstawowy
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
II. Mechanika. Uczeń:
9) rozróżnia układy inercjalne i nieinercjalne; posługuje się pojęciem siły bezwładności.
Zakres rozszerzony
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19)wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
II. Mechanika. Uczeń:
18) rozróżnia układy inercjalne i nieinercjalne; omawia różnice między opisem ruchu ciał w układach inercjalnych i nieinercjalnych; posługuje się pojęciem siły bezwładności.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. poznaje definicje układu inercjalnego, nieinercjalnego oraz laboratoryjnego,

2. wskazuje przykłady układów każdego rodzaju,

3. wykorzystując poznane definicje, opisuje zjawiska „przechodząc” między układami (tzn. podaje typ układu odniesienia patrząc z dowolnych innych układów odniesienia).

Strategie nauczania:

flipped classroom

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, burza mózgów, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca indywidualna/w grupach, wykorzystanie grafiki interaktywnej

Środki dydaktyczne:

- komputer,
- projektor.

Materiały pomocnicze:

- kartki,
- taśma klejąca,
- nożyczki,
- kolorowe flamastry (w zależności od przyjętego wariantu lekcji).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel prosi uczniów o interpretację powiedzenia „punkt widzenia zależy od punktu siedzenia”; pyta uczniów, czy uważają, że powiedzenie to może być przeniesiona do świata fizyki. Wśród wypowiedzi nauczyciel wychwytuje te, które dotyczą uściślenia potocznego języka i wskazuje na znaczenie tego problemu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odwołuje się do wiadomości zawartych w e‑materiale. Prosi uczniów o samodzielne zdefiniowanie układu inercjalnego, nieinercjalnego, laboratoryjnego (własnymi słowami) w celu umożliwienia uczniom przełożeniа języka fizyki na ich własny. Zadanie to można wykonać, dzieląc uczniów na grupy i prosząc ich o stworzenie własnych definicji, które potem zostają umieszczone na tablicy; można również zlecić to zadanie indywidualnie, prosząc każdego ucznia, by zapisał własne rozumienie tych definicji na małej kartce, którą potem każdy przyklei na tablicy.

2. W dyskusji nauczyciela i uczniów następuje wspólne uściślenie definicji - tak, by spełniała standardy naukowe - odwrotne przełożenie „własnych słów” uczniów na język naukowy - najlepiej na bazie dyskusji, poprzez wyjaśnienie, które stwierdzenia są nieścisłe, z prośbą o zastanowienie się, jak zastąpić je ścisłymi.

3. Nauczyciel wykorzystuje grafikę interaktywną i przedstawia sytuacje w niej pokazane. Prosi uczniów o określenie, jaki układ odniesienia związany jest z daną grupą osób i szybko weryfikuje odpowiedzi.

4. Nauczyciel dokonuje analizy i syntezy podanych informacji. Wykorzystuje przy tym doświadczenie myślowe, polegające na zmianie sytuacji widocznej na grafice – np. jak zmieni się typ układów, jeśli np. karuzela zatrzyma się? Oprócz doświadczenia myślowego nauczyciel wykorzystuje zadania 7. oraz 8.

Faza podsumowująca:

1. Wspólne przypomnienie definicji układów.

2. Nawiązanie do tytułu zajęć i prośba do uczniów o podanie fizycznej interpretacji określenia „punkt widzenia zależy od punktu siedzenia”.

3. Uczniowie zadają pytania, wyjaśniają wątpliwości.

Praca domowa:

Rozwiązanie pozostałych zadań (niewykorzystanych podczas lekcji).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium może być inspiracją do rekonstrukcji wiedzy uczniów (doświadczenie myślowe, p. 4 realizacji).