Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Poglądy Horacego na sztukę i pozycję artysty
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
bierze udział w dyskusji na temat wielkości sztuki;
dokonuje analizy i interpretacji wiersza Exegi monumentum aere perennius…;
wymienia główne cele sztuki;
omawia motywy autotematyczne;
dokonuje analizy i interpretacji Ody IV 8 Horacego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z sekcjami „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Zastanawiają się również nad argumentacji do dyskusji: Jak zmierzyć wielkość sztuki?
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wspomina o tym, że w wielu opracowaniach podkreśla się, iż Horacego można uznać za największego poetę w dziejach ludzkości. Rozpoczyna tym samym dyskusję na temat tego, jak mierzyć wielkość sztuki i w jaki sposób oceniać wartość dzieł.
Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Chętny uczeń odczytuje (np. korzystając z telefonu komórkowego z dostępem do internetu) wyjaśnienie hasła exegi monumentum aere perennius:
[łac., ‘wzniosłem pomnik trwalszy od spiżu’], zbudowałem pomnik trwalszy od spiżu, napisałem dzieło nieśmiertelne (na podstawie encyklopedii PWN).
Następnie na głos odczytuje wiersz z sekcji „Przeczytaj”.Uczniowie dzielą się na grupy. Korzystając z różnych źródeł internetowych oraz własnej wiedzy, opracowują następujące zagadnienia związane z wierszem (dobór zagadnień dla grup należy do nauczyciela):
- rodzaj liryki,
- gatunek utworu,
- budowa wiersza,
- osoba mówiąca w wierszu,
- nastrój,
- główny motyw,
- przesłanie wiersza.Uczniowie przechodzą do sekcji „Mapa myśli”. W parach wykonują zamieszczone tam polecenia.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2, 3. Wybrany uczeń prezentuje odpowiedzi. Pozostałe zadania uczniowie wykonują w parach. Wybrane osoby prezentują pracę na forum, inni komentują, nauczyciel ocenia.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel przytacza słowa z artykułu Roberta K. Zawadzkiego, Racjonalne i nieracjonalne zasady poezji u Horacego i Arystotelesa, Collectanea Philologica 9, 155‑167, 2006. Horacy wyraża głębokie przekonanie, że [...] talent umożliwia poecie podjęcie pracy artystycznej - połączenie wszystkich czynników twórczych w jedną organiczną całość poetycką. Zresztą cała twórczość liryczna Wenuzyjczyka [...], świadczy o tej wspaniałej równowadze pomiędzy entuzjazmem, szałem i natchnieniem a pracą [...]. Doceniając rolę czynnika irracjonalnego, Horacy jednak zawsze domaga się od swych wychowanków, by w procesie tworzenia pamiętali o tym podstawowym prawie poezji, jakim jest logika, sens, rozum i ciężka praca.
W kontekście koncepcji manistycznych, według których poeci powinni komponować utwory od razu, w jednej chwili, Horacy żąda, aby jego uczniowie opracowywali swoje wiersze raczej przez długie dni i lata, niż gdyby miały być one niedoskonałe.Następnie zadaje pytania podsumowujące:
- Jakie są główne cele sztuki?
- Czym są motywy autotematyczne?
- Czym jest topos exegi monumentum?Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.
Praca domowa:
Dokonaj analizy i interpretacji Ody IV 8 Horacego. W liczącym co najmniej 150 wyrazów tekście odwołaj się do Ody IV 3.
Materiały pomocnicze:
Robert K. Zawadzki, Racjonalne i nieracjonalne zasady poezji u Horacego i Arystotelesa, Collectanea Philologica 9, 155‑167, 2006.
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1300425,Horacy‑trwalszy‑niz‑spiz
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.