Autor: Joanna Oparek

Temat: Niebiescy i Boscy w środku świata - motywy domu i rodziny w Prawieku i innych czasach Olgi Tokarczuk

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśni, na czym polega realizm magiczny w prozie Olgi Tokarczuk;

• opisze motywy domu i rodziny w Prawieku i innych czasach;

• użyje frazeologizmów związanych z domem i rodziną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed zajęciami:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Czym jest współczesny nomadyzm? Nauczyciel podsumowuje rozumienie nomadyzmu jako sposobu istnienia w świecie człowieka epoki postmodernizmu i nakierowuje uczniów na model alternatywny - zakorzenienie.

2. Nauczyciel prosi uczniów o analizę pojęcia zakorzenienie i podanie przykładów miejsc, tradycji, obyczajów, systemów wartości, w których oni sami czują się w pewien sposób zakorzenieni.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy.

2. Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

3. Prowadzący zajęcia prosi uczniów o stworzenie mapy myśli związanej z ideą domu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi wybraną osobę o opisanie domu przywołanego we fragmencie powieści.

3. Nauczyciel może zainteresować uczniów koncepcją Gastona Bachelarda, który poprzez kształty domów materialnych stara się dotrzeć do uwewnętrznionego domu rodzinnego i do jego onirycznych wyobrażeń. Analizując archetypy domu, wskazuje ich znaczenie dla całości ludzkiej psychiki i zakorzenienia człowieka w bycie. Nauczyciel może dodać, że koncepcje psychoanalityczne wykorzystują model domu dla opisania konstrukcji psychicznej człowieka – i tak np. piwnica jest symbolicznym odpowiednikiem sfery podświadomości.

4. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Ilustracja interaktywna”, następnie dobierają się w pary i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

5. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują kolejne ćwiczenia. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie – opis motywów domu i rodziny w Prawieku i innych czasach. Inni uczniowie uzupełniają jego wypowiedź.

2. Nauczyciel może zainicjować rozmowę na temat znaczenia domu i rodziny dla kształtowania się tożsamości człowieka i jego systemu wartości.

3. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

4. Na zakończenie nauczyciel może zaproponować uczniom lekturę fragmentów książki Witolda Rybczyńskiego DOM. Krótka historia idei.

Praca domowa:

zasugerowana w e‑materiale

Znajdź i podaj po jednym tytule utworu literackiego powstałego w różnych epokach literackich, w których autor wykorzystał motyw domu i rodziny.

Materiały pomocnicze:

• https://culture.pl/pl/tworca/olga‑tokarczuk

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Ilustracja interaktywna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.