Autor: Piotr Obolewicz

Temat: Budowałam barykadę – powstanie warszawskie oczami sanitariuszki w poezji Anny Świrszczyńskiej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• prezentuje samodzielnie przygotowaną prezentację multimedialną;

• bierze udział w dyskusji na temat poświęcenia;

• określa na podstawie wierszy sposób widzenia powstania warszawskiego przez sanitariuszkę.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel loguje się na platformie. Udostępnia uczniom e‑materiał Budowałam barykadę – powstanie warszawskie oczami sanitariuszki w poezji Anny Świrszczyńskiej. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj” oraz z multimedium „Audiobook”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji multimedialnej na temat powstania warszawskiego. Prezentacja powinna zawierać: ramy czasowe wydarzenia, przyczyny i skutki, dane liczbowe (np. liczba ofiar, dane dotyczące uzbrojenia itp.), zdjęcia - kadry nawiązujące do tematu.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat poświęcenia. Prosi, by uczniowie podali zawody, które wpisują się w zakres słowa „poświęcenie”. Następnie uczniowie podają przykłady konkretnych osób, których poświęcenie miało pozytywne rezultaty dla społeczeństwa.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi chętne osoby o zaprezentowanie prac wykonanych przed lekcją. Po przedstawieniu prezentacji multimedialnych wskazany uczeń czyta fragment „Powstanie warszawskie” z sekcji „Przeczytaj” jako podsumowanie tej części rozważań.

2. Wybrana osoba omawia krótko informacje zamieszczone w sekcjach „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”, aby przybliżyć kontekst lekcji.

3. Nauczyciel prezentuje uczniom utwór zespołu Lao CheGodzina „W”. Uczniowie udzielają ustnej odpowiedzi dotyczącej tego, jakich informacji o powstaniu dostarczają słowa piosenki.

4. Uczniowie przechodzą do multimedium bazowego. Jeśli jest taka potrzeba, jeszcze raz słuchają nagrań utworów Anny Świrszczyńskiej. Następnie wykonują dwa polecenia z sekcji „Audiobook”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań.

5. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Zespół I zajmuje się ćwiczeniami od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”. Grupa II wykonuje zadania 5 i 6, a grupa III od 7 do 9. Przedstawiciele drużyn prezentują wyniki swojej pracy po upływie określonego czasu.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytania: Jak Anna Świrszczyńska przedstawiła w swoich utworach powstanie warszawskie?, Jak oceniasz pracę powstańczej sanitariuszki?, W jaki sposób tomik Budowałam barykadę wpłynął na twoje postrzeganie powstania warszawskiego? Uczniowie udzielają ustnych odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Na podstawie wierszy Dziewczyny z noszami, Szli kanałami, Czternastoletnia sanitariuszka myśli zasypiając Anny Świrszczyńskiej oraz innych znanych ci tekstów literackich napisz, jak była postrzegana powstańcza sanitariuszka.

Materiały pomocnicze:

• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

• Renata Stawowy, „Gdzie jestem ja sama”: o poezji Anny Świrszczyńskiej, Kraków 2004.

• strona Muzeum Powstania Warszawskiego https://www.1944.pl.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.