Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Litery trwalsze niż kute w kamieniu– przesłania wiersza Lektury Czesława Miłosza w kontekście tekstów ewangelicznych

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wyjaśni, czy refleksje poety w obszarze życia duchowego znalazły odzwierciedlenie w jego twórczości;

  • określi, jak doświadczenia osobiste poety i jego ocena świata lat 70. XX w. wpływają na przesłanie utworów noblisty;

  • odpowie na pytania związane z treścią utworu Lektury.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie w domu, z czym kojarzy się im słowo lektura (mogą sprawdzić różne znaczenia w słowniku).

Faza wprowadzająca:

  1. Uczniowie zapoznają się z wierszem Lektury Czesława Miłosza zamieszczonym w e‑materiale. Następnie chętna osoba czyta głośno początek wiersza. Zapytałeś mnie, jaka korzyść z Ewangelii czytanej po grecku. / Odpowiem, że przystoi, abyśmy prowadzili / Palcem wzdłuż liter trwalszych niż kute w kamieniu…. Nauczyciel zadaje pytanie, co sugerują te słowa (fundamentem obecnego świata jest Biblia, która została napisana literami trwalszymi niż wykute w kamieniu).

  2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Po zapoznaniu się z treścią sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj” nauczyciel wraz z uczniami przechodzą do analizy wiersza Czesława Miłosza. Uczniowie, odnosząc się do pracy w domu, wyjaśniają, co oznacza słowo lektura i jak można rozumieć ten wyraz w kontekście utworu.

  2. Uczniowie odpowiadają na pytania:
    - Kim mogą być opętani ludzie, nazwani biesowatymi?
    - Jakie niebezpieczeństwa mogą płynąć z nierozważnego wyznawania jakichkolwiek ideologii?
    - Co oznaczają słowa kończące utwór?

  3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Film edukacyjny”. Wspólnie z nauczycielem oglądają nagranie tam zamieszczone. Następnie w parach wykonują polecenia 1 i 2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Później wybrane przez nauczyciela osoby odczytują swoje realizacje zadania. Nauczyciel komentuje wypowiedzi uczniów.

Praca domowa:

  1. Na czym polega metafizyczny charakter wiersza Lektury Czesława Miłosza? W odpowiedzi wykorzystaj cytat z artykułu Jana Błońskiego Duch religijny i miłość rzeczy zamieszczony w zakładce „Przeczytaj”.

Materiały pomocnicze:

  • https://culture.pl/pl/artykul/czeslaw-milosz-sylwetka-tworcza-poezja

  • https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1981-t-n4_5_(58_59)/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1981-t-n4_5_(58_59)-s1-3/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1981-t-n4_5_(58_59)-s1-3.pdf

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja TED”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się