Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Kryzys kolonializmu. Ekspansja Włoch

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przyczyny ruchów niepodległościowych w koloniach na przykładzie m.in. Indii;

• opisuje sytuację Etiopii i przyczyny podboju Etiopii przez faszystowskie Włochy;

• wyjaśnia, dlaczego państwa europejskie nie zdobyły się na potępienie Włoch i jaki miało to wpływ na sytuację międzynarodową.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Mogą podzielić się zagadnieniami: jedna osoba opracowuje zagadnienie kryzysu kolonializmu, druga – ekspansji Włoch.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć oraz ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranym osobom (lub ochotnikom), aby zaprezentowały efekty swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacjach uczniowie krótko o nich dyskutują, mogą zadawać pytania, na które autorzy prezentacji starają się – także z pomocą nauczyciela – odpowiedzieć. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Nauczyciel prosi jedną osobę, aby podsumowała przyczyny rozwoju ruchów emancypacyjnych w koloniach.

3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel odtwarza uczniom nagranie dotyczące procesu dochodzenia Indii do niepodległości. Wybrana osoba odczytuje polecenie 2: „Wskaż czynniki, które zdaniem autora przyczyniły się do budzenia świadomości narodowej wśród Hindusów”, a uczniowie wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

4. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: „Wskaż czynniki, które mogły utrudniać proces kształtowania się narodu hinduskiego”.

5. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 3 i 5. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi, omawiając je wraz z uczniami.

6. Nauczyciel odnosi się do zagadnienia ekspansji kolonialnej Włoch w Afryce. Dzieli uczniów na czteroosobowe grupy. Każda z grup wykonuje po dwa wskazane przez prowadzącego ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” (zestawy ćwiczeń: 1 i 6, 2 i 7, 4 i 8). Uczniowie wspólnie weryfikują odpowiedzi, nauczyciel dopowiada w razie konieczności informacje.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Czy uzyskali odpowiedzi na pytania zadane na początku lekcji?

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenie 9: „Wyobraź sobie, że uczestniczysz w obradach forum Ligi Narodów, gdzie toczy się dyskusja o tym, jakie działania podjąć w obliczu włoskiej inwazji na Abisynię. Przed chwilą wysłuchałeś/wysłuchałaś emocjonalnej przemowy cesarza Hajle Sellasjego, podczas której padło pytanie o to, co Europa ma zamiar zrobić, by ratować jego kraj. Jesteś zwolennikiem/zwolenniczką przedsięwzięcia radykalnych kroków przeciwko najeźdźcom. Napisz przemowę, w której będziesz się starał/starała przekonać do takiej polityki innych członków Ligi Narodów”.

Materiały pomocnicze:

J. Kieniewicz, Historia Indii, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 2003.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2010.

J.A. Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum 2007.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać informacje z sekcji „Audiobook”, aby przygotować notatkę dotyczącą ruchu niepodległościowego w Indiach.