Autor: Marcin Sawicki

Temat: Hołd pruski i jego ocena

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XVIII. Państwo polsko‑litewskie w czasach ostatnich Jagiellonów.

Uczeń:

1) opisuje zmiany terytorialne państwa polsko‑litewskiego i charakteryzuje jego stosunki z sąsiadami w XVI w.;

zakres rozszerzony

XVIII. Państwo polsko‑litewskie w czasach ostatnich Jagiellonów.

Uczeń:

1) ocenia rozwiązanie problemu państw zakonnych w Prusach i Inflantach;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• interpretuje elementy obrazu Jana Matejki „Hołd Pruski”;

• ocenia decyzję o przyjęciu przez króla Zygmunta I hołdu pruskiego;

• wymienia skutki decyzji królewskiej;

• wskazuje różnice w ocenie hołdu pruskiego w historiografii polskiej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Uczniowie zapoznają się przed zajęciami z z treścią w sekcji „Przeczytaj” lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Krótkie opowiadanie nauczyciela o hołdzie pruskim (anegdota o Stańczyku i niedźwiedziu z części tekstowej) i jego ocenach w polskiej historiografii.

2. Uczniowie w niewielkich grupach (3‑4 osobowych) analizują grafikę interaktywną oraz wykonują ćwiczenia nr 3, 4, 7 z sekcji „Sprawdź się”.

3. Na podstawie zgromadzonych informacji nauczyciel prowadzi dyskusję punktowaną dotyczącą oceny hołdu pruskiego (dlaczego Zygmunt Stary zdecydował się na taki krok? jakie były inne możliwości rozwiązania kwestii pruskiej? Jakie niosły ze sobą szanse i zagrożenia? w jaki sposób można bronić decyzji królewskiej? Jakie wartości stały za tą decyzją? jakie czynniki wpłynęły na ocenę Hołdu Pruskiego przez Polaków? (zwrócenie uwagi na sytuację polityczną, w której formułowane są oceny, poglądy oceniającego, język, którym posługują się liderzy opinii (piękny obraz Matejki contra straszny tekst opracowania historycznego), ewentualne stereotypy dotyczące historycznych relacji polsko - niemieckich itp).

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Przeanalizuj uważnie obraz „Hołd pruski” Jana Matejki. Jaki był twoim zdaniem stosunek malarza do hołdu pruskiego i decyzji Zygmunta Starego? Co na to wskazuje? A jak ty oceniasz to wydarzenie? Przygotuj krótką notatkę, uzasadniając swoją opinię i stanowisko.

Matriały pomocnicze:

Jurek T., Kizik E., Historia Polski do 1572, Warszawa 2013.

Kąkolewski I., Hołd Pruski z 1525 roku jako “Miejsce Pamięci” w kulturze staropolskiej (w:) Czasy Nowożytne, t.XXIII, 2010.

Markiewicz M., Historia Polski 1492‑1795, Kraków 2011.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Schemat”, aby przygotować się do późniejszej pracy.