Sprawdź się
Na podstawie tekstu źródłowego przedstaw racje króla przemawiające za sekularyzacją Prus i przekazaniu lenna w ręce Albrechta Hohenzollerna.
Akt sekularyzacji Prus w 1525 r.
Wiek XVI–XVIII w źródłachW imię Pańskie Amen.
Ku wiecznej rzeczy pamięci. My Zygmunt, z Bożej łaski król Polski, w. książę litewski […] wszem wobec i każdemu z osobna, współczesnym i potomnym do wiadomości podajemy:
Gdy w przeszłości między Poprzednikami Naszymi, królami polskimi, a mistrzami i zakonem niemieckim N. Marii Panny zachodziły liczne poważne zatargi i toczyły się bardzo dla całego chrześcijaństwa zgubne wojny o prawo własności ziem pruskich – gdyż królowie wraz z Królestwem Polskim stawali wytrwale w obronie swego prawa dziedzicznego, a mistrzowie i zakon wzbraniali się ulegać swym prawowitym dziedzicom i panom […]. Wreszcie wojna między Nami i Królestwem Naszym a w. mistrzem Albrechtem, margrabią brandenburskim [wybuchła], przeto tak papieże: Leon X, Hadrian VI i współczesny nam Klemens VII, jak Karol, cesarz rzymski […] oraz krewniak Nasz, Ludwik, król węgierski i czeski, a nadto liczni książęta niemieccy zabiegali u Nas usilnie o przywrócenie zgody i pokoju. Wreszcie zgoda ta zawarta została […], a w. mistrz Albrecht […] przybył do Nas osobiście z kilku członkami zakonu, a swymi poddanymi, którzy mieli pełnomocnictwa ze strony zakonu i wszystkich jego poddanych do oddania pod Naszą władzę jako prawowitemu dziedzicowi i panu wszystkich ziem pruskich; a najpierw ciż panowie doradcy Albrechta, w. mistrza, a następnie on sam usilnie Nas o to prosili, abyśmy ziemie te oddali mu w lenno, oświadczając, że przez taki układ więcej pożytku przyniosą Nam i Rzeczypospolitej, a pokój będzie pewniejszy. My więc, biorąc pod uwagę przede wszystkim pożytek chrześcijaństwa […], a wreszcie pragnąc wyświadczyć łaskę i przysługę ukochanemu siostrzeńcowi Naszemu, Albrechtowi […] godzimy się na to”.
Zaznacz kolorem zdanie, które może stanowić przytyk wobec przegranej przez Albrechta Hohenzollerna wojny z Polską. W kontekście zaznaczonego zdania wyjaśnij wymowę ideową stroju, w jakim ukazał Albrechta Hohenzollerna Jan Matejko na obrazie Hołd pruski.
Biskup przemyski Andrzej Krzycki o hołdzie pruskim.
Jan Matejko nie był jedynym artystą związanym z Polską, który namalował scenę hołdu pruskiego. Na zlecenie ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów Stanisława Augusta Poniatowskiego swoją wizję tego wydarzenia (zgodną z opinią króla) przedstawił wcześniej nadworny malarz Marcello Bacciarelli. Zapoznaj się z poniższymi źródłami, a następnie wykonaj polecenie.
Wyobraź sobie, że Matejko poświęcił hołdowi pruskiemu nie obraz, lecz mem internetowy. Mem, jak wiadomo, składa się z warstwy ilustracyjnej i tekstowej. Dopisz tekst, który mógłby dołożyć Matejko do przedstawionej sceny.
Dla chętnych: stwórz własny mem w oparciu o tę scenę. Może, ale nie musi on nawiązywać do hołdu pruskiego.
Zaznacz kolorem określenia i zwroty świadczące o negatywnej ocenie polityki królewskiej oraz hołdu pruskiego przez autora źródła.
Ocena hołdu pruskiego (prof. Michał Bobrzyński; 1849–1935)
Porównaj oba źródła. Zaznacz w tekście B na czerwono i zielono fragmenty odpowiadające wymową tekstowi piosenki
Źródło A
Fragment satyrycznego utworu grupy T‑Raperzy znad Wisły o Zygmuncie Starym
Gdy dwuletni bój z Zakonem
Zwieńczył był Zakonu zgonem,
Hohenzollern mu hołdował,
Lud zaś gromko wiwatował.Dziś, po latach, prawda taka,
Że ocalił tym łajdaka.
Pozwalając, by przetrwały
Prusy i nam łupnia dały.Lecz przewidzieć tej przyszłości
Nie mógł wtedy król miłościw.
Źródło B
Ocena hołdu pruskiego (prof. Zygmunt Wojciechowski; 1900–1955)
Na podstawie źródła B z ćwiczenia 6 sformułuj dwa zalecenia dla historyka, który chce sprawiedliwie oceniać wydarzenia z przeszłości.
Zapoznaj się z podanym źródłem i wykonaj polecenia.