Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska

Przedmiot: biologia

Temat: Rodzaje i funkcje substancji mineralnych w organizmie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Określisz rodzaje związków nieorganicznych w organizmach

• Scharakteryzujesz znaczenie biomineralizacji dla organizmów.

• Ocenisz możliwości wykorzystania substancji mineralnych w medycynie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• IBSE (nauczanie przez dociekanie naukowe);

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiałów źródłowych;

• odwrócona klasa;

• obserwacja;

• eksperyment uczniowski;

• burza mózgów;

• mapa pojęć;

• pogadanka.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca grupowa;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• okazy muszli mięczaków, szkieletów koralowców itp.;

• pojemnik szklany, jajko, ocet spożywczy, łyżka;

• instrukcja wykonania doświadczenia (materiały pomocnicze);

• artykuły (czasopisma, internet) dotyczące biomineralizacji.

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem. Chętni uczniowie przynoszą na lekcję różne muszle, szkielety koralowców itp.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel, nawiązując do wprowadzenia e‑materiału, zadaje pytania:

   • Do czego w naszych organizmach potrzebne są pierwiastki?

   • A czy związki nieorganiczne też są nam potrzebne?

   Uczniowie udzielają odpowiedzi na podstawie e‑podręcznika – pogadanka.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zachęca uczniów do obejrzenia przyniesionych okazów – uczniowie porównują ich kształt, twardość, strukturę w formie notatki.

2. W podziale na grupy uczniowie wykonują doświadczenie wg instrukcji (materiały pomocnicze). Nauczyciel pomaga w razie potrzeby.

3. Chętni uczniowie z każdej grupy referują wyniki i wnioski.

4. Nauczyciel prosi o pomysły, jakie jeszcze substancje mineralne można zbadać w podobny sposób – burza mózgów. Przykładowo: muszlę lub kość zanurzoną w occie lub coli.

5. Uczniowie ponownie analizują mapę pojęć, zgłaszają uwagi.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wyszukują (np. w sieci) i analizują artykuły na temat biomineralizacji. Sporządzają krótkie streszczenie. Kilku chętnych uczniów przedstawia je na forum klasy.

2. Nauczyciel ustnie ocenia pracę uczniów, np. „bardzo ciekawy artykuł”, „dobrze zrobiona notatka”.

Praca domowa:

Zbierz informacje, czy ktoś w rodzinie ma implanty (np. kostne, zębowe) lub korzystał z zabiegu kosmetycznego z wykorzystaniem substancji mineralnych. Sporządź notatkę z własną oceną korzyści i wad tego zastosowania substancji mineralnych.

Materiały pomocnicze:

• artykuły w prasie naukowej i w sieci;

• instrukcja wykonania doświadczenia:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy pojęć:

Z mapy pojęć można skorzystać na innych lekcjach biologii, np. powtórzeniu wiadomości z działu lub przy omawianiu ptaków, a także na lekcjach chemii oraz geografii – skład skorupy ziemskiej.