Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Intencja wypowiedzi

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjn. Uczeń:

• wyjaśni, czym jest intencja wypowiedzi;

• rozpozna typy intencji wypowiedzi;

• odróżni znaczenie dosłowne od implikowanego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie na tablicy mapy myśli związanej ze słowem intencja. Następnie, aby bardziej rozbudować tę mapę, uczniowie zapoznają się z sekcjami „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują schemat zamieszczony w sekcji „Przeczytaj” dotyczący typów intencji wypowiedzi. Następnie dzielą się na kilkuosobowe grupy, których zadaniem jest przygotowanie przykładów zdań do każdej podanej funkcji.
   W dalszej części tego zadania uczniowie zapoznają się ze schematem z multimedium i spośród przedstawionych na schemacie intencji wypowiedzi wybierają trzy, a następnie przyporządkowują im funkcje.

2. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2, 3, 4 z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie odpowiedzi i weryfikuje ich poprawność.

3. Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji związanej z tematem lekcji „Intencja wypowiedzi”. Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium.
   Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na temat: Czy intencja to takie ukształtowanie wypowiedzi, aby osiągnąć zamierzony cel? (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
   Po zakończeniu dyskusji uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi chętne osoby o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie określonego czasu następuję weryfikacja poprawności rozwiązywanych zadań.

2. Nauczyciel omawia ewentualne problemy z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

3. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Na podstawie schematu zamieszczonego w sekcji multimedialnej dopisz własne przykłady do każdej kategorii.

Materiały pomocnicze:

• Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 1993.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Schemat” do podsumowania lekcji.