Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Intencja wypowiedzi
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjn. Uczeń:
wyjaśni, czym jest intencja wypowiedzi;
rozpozna typy intencji wypowiedzi;
odróżni znaczenie dosłowne od implikowanego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć.
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie na tablicy mapy myśli związanej ze słowem intencja. Następnie, aby bardziej rozbudować tę mapę, uczniowie zapoznają się z sekcjami „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna:
Uczniowie analizują schemat zamieszczony w sekcji „Przeczytaj” dotyczący typów intencji wypowiedzi. Następnie dzielą się na kilkuosobowe grupy, których zadaniem jest przygotowanie przykładów zdań do każdej podanej funkcji.
W dalszej części tego zadania uczniowie zapoznają się ze schematem z multimedium i spośród przedstawionych na schemacie intencji wypowiedzi wybierają trzy, a następnie przyporządkowują im funkcje.Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2, 3, 4 z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie odpowiedzi i weryfikuje ich poprawność.
Nauczyciel prosi uczniów, by podzieli się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji związanej z tematem lekcji „Intencja wypowiedzi”. Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium.
Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na temat: Czy intencja to takie ukształtowanie wypowiedzi, aby osiągnąć zamierzony cel? (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
Po zakończeniu dyskusji uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi chętne osoby o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów grupy dyskutującej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w parach wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Po upływie określonego czasu następuję weryfikacja poprawności rozwiązywanych zadań.
Nauczyciel omawia ewentualne problemy z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.
Praca domowa:
Na podstawie schematu zamieszczonego w sekcji multimedialnej dopisz własne przykłady do każdej kategorii.
Materiały pomocnicze:
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 1993.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Schemat” do podsumowania lekcji.