Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Niezbadane tajemnice istnienia. Filozoficzny Sonet I Adama Asnyka
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
analizuje sonet Adama Asnyka z cyklu Nad głębiami;
wskazuje środki stylistyczne, za pomocą których poeta buduje nastrój sonetu;
znajduje w omawianm tekście wątki filozofii pozytywizmu;
rozpoznaje w utworze Adama Asnyka filozoficzne inspiracje poglądami Immanuela Kanta.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z ilustracją interaktywną zamieszczoną w e‑materiale, biografią Adama Asnyka (korzystają z wybranych źródeł internetowych, np. https://culture.pl/pl/tworca/adam-asnyk) oraz treścią sonetu Nad głębiami. Uczniowie przypominają wiadomości na temat sonetów.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.
Chętne osoby wyjaśniają, czym jest sonet i jakie są jego charakterystyczne cechy.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel proponuje uczniom pracę w 2 grupach zadaniowych, których celem jest opracowanie analizy i interpretacji Sonetu I. Grupy wykorzystują ćwiczenia zamieszczone w e‑materiale, ilustrację interaktywną, korzystają z metody eksplikacji (należy pamiętać, że dla każdego tekstu poetyckiego istnieją różne konteksty interpretacyjne; celem interpretacji jest ich odnalezienie, poprawne zrozumienie i opis; pogłębioną analizę i interpretację utworu określa się mianem „eksplikacji”, czyli szczegółowego przyjrzenia się wszystkim elementom składowym utworu, ich rozbioru, poszukiwań jak najszerszych kontekstów dzieła). Każda z grup losuje też dodatkowe polecenie ukierunkowujące jej pracę swojego zadania związane z rozpoznawaniem różnych funkcji tekstu.
Grupa I
Przygotowuje głośne odczytanie Sonetu I w sposób podporządkowany funkcji informatywnej. Uczniowie przygotowują swoją analizę wiersza, eksponując w prezentacji nietypową koncepcję wiersza się na tle literatury doby pozytywizmu.
Grupa II
Przygotowuje głośne odczytanie Sonetu I, eksponując funkcję impresywną. Uczniowie przywołują i komentują kontekst filozoficzny.Grupy prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel ocenia kreatywność uczniowskich wystąpień.
Faza podsumowująca:
Na podstawie tekstu z ilustracji interaktywnej uczniowie w parach wynotowują główne myśli filozofii Immanuela Kanta, do których Asnyk nawiązał w wierszu Nad głębiami.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wyjaśnij, jak rozumiesz twierdzenie, że poznanie jest względne. Odnieś się do cytatów z Sonetu I Adama Asnyka.
Materiały pomocnicze:
Józef Tretiak, Adam Asnyk jako wyraz swojej epoki, Kraków 1922
Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do podsumowania lekcji.