Dla nauczyciela

Autor: Maria Gniłka‑Somerlik

Przedmiot: Język polski

Temat: Jaka jest Julia? Kobieta w tragedii Szekspira Romeo i Julia i w wybranych wierszach współczesnych poetek

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1) rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
Lektura obowiązkowa
15) William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • zestawia wiersze Wisławy Szymborskiej i Haliny Poświatowskiej z fragmentami dramatu Szekspira;

  • charakteryzuje Julię jako kobietę swoich czasów;

  • wyjaśnia zależności między zachowaniem i wyborami Julii a epoką, w której żyła;

  • interpretuje fragmenty dramatu Szekspira.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • podająca.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

Konieczne jest, by uczniowie przed lekcją znali treść dramatu Romeo i Julia.

Faza wprowadzająca

Na początku lekcji nauczyciel prosi uczniów, by zastanowili się, nad zmianami obyczajowymi związanymi z miłością, zakochiwaniem się, partnerstwem. Uczniowie rozmawiają o wpływie zmian społecznych na te kwestie. Nauczyciel informuje, że na lekcji będzie omawiana ta kwestia na przykładzie jednego z najbardziej znanych dramatów dotyczących miłości i relacji kochanków, czyli Romeo i Julia.

Uczniowie zapoznają się z „Wprowadzeniem” do materiału. Nauczyciel zapisuje temat na tablicy.

Faza realizacyjna

Uczniowie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj”, zwłaszcza z fragmentami dramatu. Następnie cały zespół klasowy wykonuje dwa pierwsze ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. W kolejnym kroku, nauczyciel dzieli uczniów na grupy lub pary i przydziela ćwiczenia interpretacyjne z tej sekcji – poza ćwiczeniem 5. i 8., które uczniowie wykonają w dwóch grupach.

Po wykonaniu ćwiczeń związanych z dramatem Szekspira, uczniowie zapoznają się z treścią multimedium. Tutaj dokonują porównania obrazu kobiety w dramacie Szekspira i wierszach W. Szymborskiej i H. Poświatowskiej.

Faza podsumowująca

Nauczyciel może w podsumowaniu lekcji zaprezentować uczniom fragmenty ekranizację dramatu Szekspira w reżyserii B. Lauhrmanna z 1996 roku. Rozmowa na temat odbioru tego filmu powinna być kierowana na zestawienie sytuacji kobiet w okresie renesansu ze współczesnością (tu powinno się zwrócić uwagę przede wszystkim na nowoczesne rekwizyty i scenografię).

Praca domowa:

W grupach dokończcie rozpoczętą opowieść alternatywną o losach Romea i Julii. Następnie po zatwierdzeniu jednego scenariusza (wspólnie wybierzcie najciekawszą wersję) nagrajcie w zespole swoją historię w formie książki mówionej lub słuchowiska.

Materiały dodatkowe:

  • Współczesny i dawny obraz kobiety w literaturze i kulturze, pod redakcją Leonardy Mariak i Joanny Rychter, Szczecin 2015.

  • Andrzej Żurowski, Czytając Szekspira, Warszawa 1996.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.

Sprawdź się