Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 2²

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie rozszerzonym;

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe. Uczeń:

3) wyjaśnia tworzenie orbitali zhybrydyzowanych zgodnie z modelem hybrydyzacji, opisuje ich wzajemne ułożenie w przestrzeni.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcia: orbital atomowy, orbital zhybrydyzowany;

• analizuje tworzenie się orbitali zhybrydyzowanych typu spIndeks górny 2² z orbitali atomowych;

• formułuje wnioski dotyczące typu hybrydyzacji i wynikającej z niej geometrii różnych cząsteczek.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• mapa pojęć;

• analiza materiału źródłowego;

• technika zdań podsumowujących.

Forma pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• słuchawki;

• tablety/smartfony;

• rzutnik multimedialny;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, np.: Co dzieje się z orbitalami atomowymi podczas hybrydyzacji? Jaki kształt przyjmują orbitale zhybrydyzowane typu spIndeks górny 2²?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia hybrydyzacji typu spIndeks górny 2². Uczniowie podają terminy, które kojarzą im się z hybrydyzacją, proponują cząsteczki, w których ten typ hybrydyzacji może występować. Wszystkie terminy zapisują w formie mapy pojęć na tablicy interaktywnej oraz w zeszytach.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej modele orbitali atomowych. Następnie prosi uczniów o zapoznanie się z treścią e‑materiału „Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 2  Indeks górny koniec² ?”, podręcznikiem tradycyjnym i sporządzenie krótkiej notatki na temat hybrydyzacji typu spIndeks górny 2².

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej animację z medium bazowego „Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 2  Indeks górny koniec² ?”, po czym uczniowie samodzielnie sprawdzają zdobytą wiedzę, wykonując ćwiczenia załączone do medium. Następnie chętne osoby na forum klasy przedstawiają odpowiedzi, które konfrontowane są z odpowiedziami pozostałych. Prowadzący ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie i popełnione błędy przez uczniów.

3. Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne analizę i wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale  - „Sprawdź się”. Po wyznaczonym czasie chętni lub wskazani uczniowie podchodzą kolejno do tablicy multimedialnej i wspólnie rozwiązują zestaw ćwiczeń. W razie potrzeby nauczyciel wspiera uczniów w rozwiązaniu zadań.

4. Powrót do notatki z burzy mózgów (faza wstępna lekcji). Uzupełnienie informacji o wiadomości poznane na lekcji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału, np. polecenia do multimedium. Przykładowe pytania:

• Czym się różnią orbitale zhybrydyzowane od orbitali atomowych?

• Jeżeli hybrydyzacji uległy 1 orbital typu s oraz dwa orbitale typu p, to jakiego typu hybrydyzacji możemy się spodziewać?

• Czy cząsteczki w których atom centralny ma hybrydyzację spIndeks górny 2² są płaskie?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź na pytanie „Co to są orbitale molekularne i czym się różnią od orbitali atomowych i zhybrydyzowanych”?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja „Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 2  Indeks górny koniec² ?” może być wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć dotyczących powstawania wiązań πpi oraz σsigma, a także przy porównywaniu z hybrydyzacją spIndeks górny 3  Indeks górny koniec³ i sp.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czym się różnią orbitale zhybrydyzowane od orbitali atomowych?

• Jeżeli hybrydyzacji uległy jeden orbital typu s oraz dwa orbitale typu p to jakiego typu hybrydyzacji możemy się spodziewać?

• Czy cząsteczki, w których atom centralny ma hybrydyzację spIndeks górny 2² są płaskie?