Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: historia

Temat: Sąd nad Pol Potem

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

LII. Dekolonizacja, integracja i nowe konflikty. Uczeń:

2) wyjaśnia przyczyny i przedstawia skutki konfliktów zimnowojennych, w tym wojny w Wietnamie, kryzysu kubańskiego oraz wojny w Afganistanie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia dowody zbrodni dokonanych przez Czerwonych Khmerów;

• dokonuje oceny rządów Pol Pota z różnych punktów widzenia;

• wyjaśnia, dlaczego nie udało się doprowadzić do procesu większości przywódców Czerwonych Khmerów pomimo oczywistych dowodów ich zbrodni.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka,

• elementy dramy.

Formy zajęć:

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale.

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Przed lekcją:

Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z blokiem tekstowym i filmem oraz przygotowali do sądu nad Pol Potem. Następuje także przydzielenie uczniom ról:

• dwóch sędziów (zadanie: sprawne prowadzenie procesu, przygotowanie wyroku z uzasadnieniem),

• dwóch oskarżycieli (zadanie: przygotowanie mowy oskarżycielskiej, prawo do zadania jednego, dwóch pytań do każdego świadka),

• dwóch obrońców (zadanie: przygotowanie mowy obrończej, prawo do zadania jednego, dwóch pytań do każdego świadka),

• Pol Pot – oskarżony (zadanie: przygotowanie oświadczenia),

• kilku świadków (zadanie: krótka opowieść o sobie – wymyślona, ale zgodna z realiami epoki lub oparta na faktach, przygotowanie się do odpowiedzi na ewentualne pytania ze strony oskarżycieli i obrońców).

Propozycje świadków w procesie Pol Pota:

- wysoki funkcjonariusz reżimu Czerwonych Khmerów,

- szeregowy członek ugrupowania Czerwonych Khmerów,

- strażnik z więzienia Tuol Sleng,

- fotograf z więzienia Tuol Sleng,

- córka ofiary pochowanej na polach śmierci,

- mnich buddyjski,

- ubogi chłop,

- uboga wieśniaczka,

- francuski misjonarz z Kambodży,

- intelektualista,

- student z Phnom Penh,

- mieszczanin z Phnom Penh,

- mieszczanka z Phnom Penh,

- sklepikarz z Phnom Penh,

- przedstawiciel mniejszości wietnamskiej,

- przedstawicielka mniejszości wietnamskiej.

Oprócz tego można uczniom zaproponować dodatkowe role – nie będą występować podczas zajęć, ale przygotują swoje prace jako zadanie domowe:

• fotograf dokumentujący przebieg procesu (zadanie: przygotowanie wystawy dokumentującej proces),

• dwóch obserwatorów ONZ przygotowujących raport z procesu (zadanie: przygotowanie raportu),

• niezależni dziennikarze piszący artykuł o procesie (zadanie: przygotowanie artykułów prasowych).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel krótko przedstawia uczniom temat i cele zajęć. Następuje wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel prosi, by uczniowie przygotowali – każdy indywidualnie – mapę myśli związaną z tematem. Wybrana osoba lub ochotnik zapisuje propozycje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina, że uczniowie mieli przygotować na zajęcia swoje wystąpienia, aby móc wziąć udział w inscenizacji sądu nad Pol Potem. Ustala czas przeznaczony na poszczególne prezentacje i ich kolejność, przypomina reguły dotyczące zadawania pytań.

2. Inscenizacja: sąd nad postacią.

3. Po zakończeniu inscenizacji nauczyciel wspólnie z uczniami ją podsumowuje, udziela uczniom także informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu: czego uczniowie się nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć oraz ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

Wyobraź sobie, że jesteś zagranicznym korespondentem w Kambodży w latach 1970–1975. Przygotuj reporterską relację, której celem jest poinformowanie międzynarodowej opinii publicznej o polityce terroru stosowanej przez Czerwonych Khmerów.

Materiały pomocnicze:

B. Kiernan, The Pol Pot Regime. Race, Power, and Genocide in Cambodia under the Khmer Rouge, 1975 - 79, Yale University 2002.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film może zostać wykorzystany w czasie lekcji jako świadectwo prezentowane przez oskarżenie. Można także zrealizować lekcję bez elementów dramy, podczas której uczniowie opracują w parach materiał dowodowy w sprawie zbrodni popełnionych w czasie dyktatury Pol Pota.