Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Cierpiąca dusza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dowie się, czym charakteryzuje się depresja;

  • porówna zaburzenia depresyjne z postawą dekadencką;

  • pozna teksty kultury będące świadectwem zaburzeń depresyjnych;

  • pozna niektóre mechanizmy i zjawiska socjologiczne, które mogą mieć wpływ na zaburzenia nastroju i wystąpienie stanów depresyjnych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • mapa myśli;

  • debata.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie, korzystając z różnych źródeł, analizują zjawisko depresji: czym się charakteryzuje, z czego wynika, jak się objawia, kogo dosięga.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat i cele zajęć. Prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

  2. Uczniowie wymieniają obserwacje i przemyślenia w formie dyskusji (na temat podany przed zajęciami). Następnie tworzą mapę myśli wokół hasła depresja.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Audiobook” i indywidualnie wymieniają cechy wspólne dla dekadentów przełomu XIX i XX wieku oraz współczesnych hipsterów. Następnie piszą, jaka jest różnica między osobami cierpiącymi na depresję młodzieńczą w okresie nastoletniego buntu a hipsterami.

  2. Nauczyciel inicjuje debatę „za” i „przeciw” na temat: Czy depresja może być formą buntu? Czy atmosfera epoki wywiera wpływ na ludzkie nastroje i sposoby przeżywania rzeczywistości? Zadaniem uczniów jest zaprezentowanie argumentów „za” i „przeciw” oraz przekonanie innych do swoich poglądów. Uczniowie uzyskują od nauczyciela informacje, jak należy dyskutować, wyrażać swoje zdanie bez prowokacji i osobistych ataków. Każda grupa musi mieć taki sam czas na wypowiedź.
    Przebieg:
    - Podział uczniów na dwie grupy.
    - Wyznaczenie czasu na przygotowanie argumentów.
    - Prezentacja argumentów.
    - Podsumowanie wyników debaty oraz ocena jakości i siły argumentów.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie w kilkuosobowych grupach wykonują ćwiczenia i polecenia z sekcji „Prezentacja”. Nauczyciel prosi przedstawicieli zespołów o przedstawienie odpowiedzi. Na zakończenie chętny uczeń podsumowuje zajęcia.

Praca domowa:

  1. Przygotuj wypowiedź argumentacyjną na co najmniej 400 słów na temat zaburzeń depresyjnych i porównania ich z postawą dekadencką.

Materiały pomocnicze:

  • Antoni Kępiński, Melancholia, Kraków 2014.

  • Dariusz Piechota, Hipsterzy w lustrze dekadentów, [w:] “Prace Literackie” 2016 (R. LVI).

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film” do podsumowania lekcji.

Audiobook