Autor: Anna Juwan

Temat: Rola auksyn w ruchach tropicznych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz funkcje auksyn pełnione w organizmach roślinnych.

• Omówisz znaczenie auksyn dla ruchów fototropicznych.

• Wyjaśnisz wpływ auksyn na reakcje geotropiczne.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja;

• analiza animacji;

• śniegowa kula.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• okaz rośliny, u której widoczne są ruchy tropiczne.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie kilkanaście dni wcześniej przygotowują na zajęcia roślinę uprawianą w poziomo ustawionym przezroczystym pojemniku – tak by były widoczne korzenie rosnące w dół oraz pęd rosnący do góry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Uczniowie prezentują rośliny, które mieli przygotować na zajęcia. Nauczyciel pyta ich, czym spowodowane jest wygięcie pędu i korzenia. Wybrane osoby udzielają odpowiedzi, uwzględniając rolę auksyn w zachodzącym zjawisku.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie zapoznają się z animacją udostępnioną przez nauczyciela. Następnie w parach wykonują polecenie nr 1 („Wyjaśnij, co to są tropizmy i scharakteryzuj ich przykłady.”). Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

2. Kula śniegowa. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą kuli śniegowej, poszukując w udostępnionym e‑materiale odpowiedzi na następujące pytania:
   – Czym są auksyny i jaka jest ich rola w fizjologii roślin?
   – Na czym polega zjawisko fototropizmu?
   – Na czym polega zjawisko geotropizmu?
   Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
   1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania;
   2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
   3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
   4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
   5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie rozwiązują samodzielnie ćwiczenia nr 7 (w którym na podstawie przedstawionego fragmentu tekstu mają za zadanie porównać fotonastie i fototropizm) i nr 8 (w którym na podstawie przedstawionego fragmentu i własnej wiedzy mają za zadanie ocenić prawidłowość stwierdzenia: „Głównym czynnikiem regulującym przebieg rozwoju i wzrostu rośliny jest bezwzględna ilość auksyn w całym organizmie rośliny”) z sekcji „Sprawdź się”. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 1 (polegające na uzupełnieniu tekstu na temat roli auksyn w ruchach tropicznych) oraz ćwiczenie nr 5 (polegające na uzupełnieniu tabeli dotyczącej fototropizmu i geotropizmu).

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 4 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

• Jan Kopcewicz, Stanisław Lewak, „Fizjologia roślin”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Animacja” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.