Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Polska niepodległa. Pierwsze ośrodki władzy i odzyskanie niepodległości

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje okoliczności, w jakich powstawało niepodlegle państwo polskie;

• wymienia najważniejsze postaci związane z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 r.;

• charakteryzuje główne ośrodki władzy na ziemiach polskich w listopadzie 1918 r.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel poleca jednemu uczniowi lub uczennicy przeczytanie wyświetlonego tematu zajęć. Wspólnie ustalają kryteria sukcesu w formie pytań, na które uczniowie będą szukali odpowiedzi.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Ważne, aby uczniowie omówili ostatnie miesiące I wojny światowej, sprawę polską podejmowaną przez dotychczasowe państwa zaborcze oraz sytuację w sąsiednich krajach (rewolucje w Rosji i w Niemczech).

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera je do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie pracują w czteroosobowych grupach – wysłuchują nagrań, a następnie analizują treść polecenia 2: „Określ, jak Piłsudski oceniał działalność KNP, a jak Dmowski – posunięcia Piłsudskiego”. Dyskutują i zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy, nauczyciel weryfikuje poprawność przedstawionych odpowiedzi. Nawiązując do polecenia 3, prowadzący zadaje uczniom pytanie: Jakie konsekwencje mógł mieć dla Polski brak porozumienia pomiędzy Piłsudskim a KNP? Uczniowie krótko dyskutują, wskazana osoba może podsumować wnioski.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje filmy. Tym razem uczniowie indywidualnie przygotowują odpowiedzi na polecenia (wymieniają najważniejsze postaci związane z tworzeniem się II Rzeczypospolitej oraz lokalne ośrodki władzy, które formowały się na terenach polskich od roku 1918). Po wyznaczonym czasie wybrane osoby odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, może w razie potrzeby korygować odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi wybranego ucznia albo uczennicę (może być także ochotnik) o podsumowanie lekcji „Polska niepodległa. Pierwsze ośrodki władzy i odzyskanie niepodległości”. Pyta, który element był dla uczniów trudny i dlaczego. Sprawdza, czy uczniowie uzyskali odpowiedzi na przygotowane wcześniej pytania.

2. Nauczyciel słownie ocenia pracę klasy w trakcie zajęć.

Praca domowa:

1. Napisz streszczenie tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”.

2. Wykonaj ćwiczenie nr 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

M.M. Drozdowski, A. Zahorski, Historia Warszawy, Warszawa 2004.

A. Garlicki, Historia. Polska i świat 1815–2004, Warszawa 2005.

T. Biernacki, „My, Pierwsza Brygada…”. Powstanie i historia pieśni, Warszawa 1929.

Wskazówki medotyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Film + Sprawdź się”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.