Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Romanizacja i urbanizacja prowincji Imperium Romanum

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia terminy „romanizacja” oraz „urbanizacja” w kontekście imperium rzymskiego;

• tłumaczy związek urbanizacji i romanizacji z armią rzymską;

• wyjaśnia, w jaki sposób zakładano nowe miasta i dlaczego podbijane ludy decydowały się na przyjmowanie rzymskiego stylu życia i kultury;

• opisuje wygląd i ustrój typowego rzymskiego miasta.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat oraz cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Uczniowie liczą do trzech lub do sześciu (w zależności od liczebności klasy) i zgodnie z numerami dzielą się na trzy grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• grupa 1 i 4 – Definicja rzymskiego miasta…,

• grupa 2 i 5 – …i jego powstawanie,

• grupa 3 i 6 – Civis Romanus sum.

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada istotne fakty.

2. Uczniowie, aby uzupełnić swoją wiedzę, wykonują ćwiczenia od 1 do 3 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie weryfikują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel odtwarza film, może go zatrzymać w momencie, gdy pada pytanie „Jakimi językami mówiły dzieci tej pary?” i zadać je uczniom. Uczniowie próbują intuicyjnie odpowiedzieć na to pytanie, następnie prowadzący odtwarza pozostałą część filmu, zawierającą odpowiedź.

4. Nauczyciel (nawiązując do polecenia 3) zadaje uczniom pytania: Czy faktycznie zjawisko romanizacji można zestawiać ze zjawiskiem globalizacji? W jakim kontekście byłoby to uprawnione? Poleca, aby uczniowie przedyskutowali to zagadnienie w parach, a następnie podzielili się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli klasę na czteroosobowe grupy. Uczniowie wykonują na czas ćwiczenia od 4 do 8. Grupa, która poprawnie rozwiąże je jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj polecenie 2 dołączone do multimedium: „Opisz związki urbanizacji i romanizacji z armią rzymską”.

Materiały pomocnicze:

M. Beard, SPQR. Historia starożytnego Rzymu, tłum. N. Radomski, Poznań 2016.

K. Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. A. Gierlińska, Poznań–Gniezno 2016.

M. Jaczynowska, M. Pawlak, Starożytny Rzym, Warszawa 2011.

Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.

C. Wells, Cesarstwo rzymskie, tłum. T. Duliński, Warszawa 2005.

A. Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2010.

A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2004.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z e‑materiałami z sekcji „Film edukacyjny”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.