Sprawdź się
Na podstawie analizy ilustracji opisz prawdopodobny sposób, w jaki powstała Moguncja.
Na podstawie analizy treści tekstu źródłowego nadaj mu tytuł oraz ulokuj go w czasie.
Constitutio AntoninianaImperator […] oznajmia: wszędzie należy odnosić zarówno przyczyny, jak i powody rzeczy do czegoś boskiego. Również i ja słusznie mógłbym podziękować bogom nieśmiertelnym, że ocalili mnie od ataku, który miał miejsce [domniemany spisek na życie cesarza]. Uważam zatem, że mógłbym we wspaniały i pobożny sposób uczynić coś odpowiedniego ich majestatowi, jeśli wniósłbym do świątyń bogów tyle dziesiątków tysięcy, ilu by było moich poddanych, jako Rzymian. Przyznaję zatem wszystkim w całym świecie rzymskim prawa obywatelskie Rzymian […].
Źródło: Constitutio Antoniniana. Cytat za: Karl Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. A. Gierlińska, Poznań–Gniezno 2016, s. 589.
Na podstawie tekstu źródłowego z poprzedniego ćwiczenia i poniższego opracowania historycznego porównaj motywy wprowadzenia Constitutio Antoniniana i wyjaśnij, dlaczego jeden z historyków określił przekaz Kasjusza Diona (II–III w.) jako złośliwy.
Historia Cesarstwa RzymskiegoU Kasjusza Diona można znaleźć sugestię, że wydanie constitutio Antoniniana miało przede wszystkim na celu objęcie całej ludności Imperium Romanum obowiązkiem płacenia podatków obligatoryjnych dla obywateli rzymskich. Ponieważ w tym czasie podatek spadkowy został podwojony, czyli podniesiony do 10%, tak radykalne zwiększenie liczby obywateli rzymskich musiało mieć istotne konsekwencje.
Źródło: Karl Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. A. Gierlińska, Poznań–Gniezno 2016, s. 589.
Oceń stosunek Seneki do polityki nadawania obywatelstwa rzymskiego przez cesarza Klaudiusza (41‑54). Podaj argument za tym, że Seneka wyolbrzymia rozmiary polityki cesarza.
Apocolocyntosis, czyli Udynienie boskiego Klaudiusza[Mówi Kloto, wyznaczająca długość życia ludzi, do Merkurego, który żąda, aby Klaudiusz umarł]
Ja właśnie chciałam mu jeszcze dodać parę lat życia, aby obdarzył obywatelstwem tych, nielicznych już wprawdzie, barbarzyńców, którzy go jeszcze nie otrzymali. Postanowił przecież uznać za obywateli rzymskich wszystkich Greków, Gallów, Hiszpanów, Brytanów. Ale ponieważ jest rzeczą wskazaną, żeby choć kilku barbarzyńców zostawić na rozmnożenie, ty zaś życzysz sobie, by tak się stało, niech więc się stanie!Źródło: Seneka, Apocolocyntosis, czyli Udynienie boskiego Klaudiusza, tłum. L. Joachimowicz, rozdział 3.3.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi (A i B), a następnie wyjaśnij, skąd wynikają różnice związane z polityką przyznawania obywatelstwa rzymskiego w czasach Oktawiana Augusta (I w. p.n.e./I w. n.e.) i w czasach Marka Aureliusza oraz Lucjusza Werusa (2 poł. II w.).
Tekst A
List cesarza Augusta do urzędników, rady i ludu RozosImperator Cezar [Oktawian August] […] pozdrawia archontów [urzędników], radę i lud Rozos […]. Zgodnie z tym, co się należy ludziom walczącym dla mnie i znakomitym w starciach z wrogiem, został [Seleukos] nagrodzony za wierność zwolnieniem z podatku i prawami obywatelskimi.
Źródło: List cesarza Augusta do urzędników, rady i ludu Rozos, tłum. P. Lampkowska. Cytat za: Christ K., Historia Cesarstwa Rzymskiego, Poznań-Gniezno 2016, s. 585.
Tekst B
Tabula BanasitanaPrzyznajemy [Marek Aureliusz i Lucjusz Werus] mu [Julianowi, przywódcy ludu Zegrensów] obywatelstwo rzymskie bez naruszenia prawa plemienia, bez ulgi podatkowej i zmniejszenia dochodu na rzecz ludu rzymskiego i skarbu Cesarstwa.
Źródło: Tabula Banasitana, [w:] Christ K., Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. P. Lampkowska, Poznań-Gniezno 2016, s. 588.
Na podstawie analizy zamieszczonych niżej fragmentów określ stosunek Tacyta do ludności Brytanii i podaj argumenty przemawiające za tezą postawioną w opracowaniu historycznym.
Żywot Juliusza AgrykoliChcąc, żeby ludność rozproszona, nieokrzesana i dlatego do wojen pochopna przyzwyczaiła się drogą rozrywek do spokoju i bezczynności, […] Agrykola [namiestnik Brytanii] wspiera ich oficjalnie, aby budowali świątynie, rynki i domy […] [i młodzież] kazał kształcić w sztukach wyzwolonych […], tak że oni, którzy dopiero co odtrącali język Rzymu, zapragnęli jego wymowy. Potem też zdobył szacunek nasz strój i częsta stała się toga; powoli doszli do przynęt występków: portyków, łaźni i wykwintnych uczt; a nazywało się to u tych głupców cywilizacją, kiedy w rzeczywistości było udziałem niewoli.
Źródło: Tacyt, Żywot Juliusza Agrykoli, tłum. S. Hammer, rozdział 21.
SPQR. Historia starożytnego RzymuŻadnemu urzędnikowi z Rzymu nie przyszłoby do głowy „cywilizować” w ten [opisany przez Tacyta] sposób Greków.
Źródło: Mary Beard, SPQR. Historia starożytnego Rzymu, tłum. N. Radowski, Poznań 2016, s. 452.