Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Model człowieka w pieśniach i fraszkach Jana Kochanowskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
tworzy prezentację na temat wzorców osobowych;
uzupełnia mapę myśli cytatami potwierdzającymi dany motyw;
wyjaśnia, jaki model człowieka został ukazany w pieśniach i fraszkach Kochanowskiego;
na podstawie tekstów Jana Kochanowskiego charakteryzuje wzorce osobowe w literaturze renesansu;
redaguje wypowiedź argumentacyjną na temat wzorców osobowych, które wydają się nadal aktualne.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przed lekcją uczniowie zapoznają się z tekstami Jana Kochanowskiego:
Pieśni:
Pieśń I 2, Pieśń II 19, Pieśń I 2, Pieśń II 17, Pieśń II 12, Pieśń II 9, Pieśń II 4, Hymn (Pieśń XV)
Fraszki:
Na zachowanie, Na łakome.Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji multimedialnej na temat wzorców osobowych w czasach współczesnych. Powinny się w niej znaleźć: definicja wzorca osobowego, przykłady oraz fragmenty tekstów literackich.
Nauczyciel przypomina uczniom, że ważnym aspektem każdej prezentacji jest jej wiarygodność, zatem istotne jest podawanie źródeł, hiperlinków wskazujących, skąd dane informacje zostały zaczerpnięte.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele zajęć oraz wspólne z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Lekcję należy rozpocząć od wyświetlenia wybranej/wybranych prezentacji i dyskusji na temat zaprezentowanych w niej wzorców osobowych. Będzie ona punktem odniesienia do określania wzorców osobowych w czasach renesansu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z materiałem T. Wilkoń Kultura wartości. Jan Kochanowski i na podstawie tekstu określają świat wartości w pieśniach i fraszkach Jana Kochanowskiego. Nazywają motywy i wskazują elementy filozofii stoickiej i epikurejskiej.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem zapoznają się z mapą myśli. Uzupełniają poziom, wpisując renesansowe wzorce osobowe i omawiają je na forum klasy. Następnie w parach uzupełniają mapę cytatami z Pieśni i Fraszek. Chętni mogą zaproponować inne utwory.
Następnie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”, rozwiązując ćwiczenia w 4‑osobowych grupach. Grupa, która najszybciej wykona wszystkie zadania, przedstawia swoje odpowiedzi i omawia je na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi wskazaną (lub chętną) osobę o odczytanie tematu lekcji wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika. Następnie zadaje pytania podsumowujące:
- Jaki model człowieka ukazany został w pieśniach i fraszkach Jana Kochanowskiego?
- Czy postawy ukazane przez Kochanowskiego były zgodne z ideami renesansowymi?
Praca domowa:
Który z wzorców osobowych propagowanych przez Jana Kochanowskiego wydaje ci się aktualny? Zredaguj wypowiedź argumentacyjną na ten temat zawierającą nie mniej niż 400 słów. W pracy użyj cytatów z utworów Jana Kochanowskiego.
Materiały pomocnicze:
J. Sokolski, Lipa, Chiron i labirynt. Esej o „Fraszkach”, Wrocław 1998.
Janusz Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.