Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak doświadczalnie sprawdzisz aktywność metali?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

6) projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego wynik pozwoli porównać aktywność chemiczną metali; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie metali szlachetnych;

• wskazuje, czym się różnią metale szlachetne od kamieni szlachetnych;

• projektuje doświadczenie, które pozwoli zbadać reaktywność metali.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• eksperyment chemiczny;

• burza mózgów;

• z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

• układ okresowy pierwiastków.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: z czego jest wykonany telefon? Co w związku z tym grozi naszym telefonom, jeśli je zalejemy wodą?

2. Ustalenie celu lekcji i kryteriów sukcesu oraz przedstawienie tematu zajęć: „Jak doświadczalnie sprawdzisz aktywność metali?”.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie na forum klasy wymieniają się posiadanymi informacjami na temat metali szlachetnych.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy i zadaje pytanie: jak zmienia się aktywność znanych wam metali? Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji. Po zastanowieniu uczniowie zapisują odpowiedzi na kartkach. Lider każdej grupy prezentuje odpowiedź na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi i podsumowuje wypowiedzi uczniów.

2. Doświadczenie. Uczniowie pozostają w tych samych grupach i będą przeprowadzali eksperyment wg instrukcji podanej w poleceniu 1 w e‑materiale, w którym wykażą aktywność chemiczną metali. Każda grupa przeprowadza doświadczenie dotyczące innego metalu: grupa I – wapń; grupa II – srebro; grupa III – żelazo; grupa IV – miedź. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy. Podopieczni je wypełniają w trakcie pracy oraz przygotowują odpowiedni sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy i wspiera uczniów. Po zakończeniu liderzy prezentują efekty pracy grupowej. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi.

3. Uczniowie pracują samodzielnie z symulacją interaktywną w medium bazowym i wykonują zamieszczone tam ćwiczenia.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: dlaczego konstrukcje stalowe bardzo często pokrywa się powłoką z metali aktywnych? Jaki potencjał standardowy posiada mangan? Jaką mają zdolność metale aktywniejsze? Który metal jest tym najaktywniejszym?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

   • Przypomniałem/łam sobie, że...

   • Co było dla mnie łatwe...

   • Czego się nauczyłem/łam...

   • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): dlaczego konstrukcje stalowe bardzo często pokrywa się powłoką z metali aktywnych? Jaki potencjał standardowy posiada mangan? Jaką mają zdolność metale aktywniejsze? Który metal jest tym najaktywniejszym?

2. Doświadczenie chemiczne:

Sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne wg opisu zawartego w sekcji „Przeczytaj”.

Instrukcja wykonania opisana w poleceniu w sekcji „Przeczytaj”.

3. Karta pracy ucznia:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Medium w sekcji „Symulacja interaktywna” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy w temacie „Jak doświadczalnie sprawdzisz aktywność metali?”.