Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Szekspir na ekranie. Krótki przegląd filmowych adaptacji

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje historię ekranizacji dzieł Szekspira, od kina niemego do współczesności,

• analizuje sposoby interpretacji sztuk szekspirowskich przez różnych twórców filmowych,

• dowiaduje się, w jaki sposób twórcy filmowych adaptacji wykorzystywali fabularność sztuk Szekspira,

• wyjaśnia, w jakim celu niektórzy reżyserzy uwspółcześniają dramaty Szekspira.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Szekspir na ekranie. Krótki przegląd filmowych adaptacji”. Prosi o zapoznanie się z informacjami z bloku tekstowego oraz mapą myśli z e‑materiału.
   Nauczyciel przygotowuje dwie filmowe interpretacje monologu Hamleta, Laurence’a Oliviera (1948) i Kennetha Branagha (1996); dostępne w internecie.
   Prosi także, by zainteresowane osoby przygotowały prezentację złożoną z fragmentów adaptacji dzieł Szekspira, dostępnych w internecie. Warto zwrócić uwagę na pracę kamery, różne rodzaje planów, muzykę i inne środki wyrazu filmowego. Ciekawe może być także porównanie dawnych i współczesnych adaptacji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Lekcja rozpoczyna się od wyświetlenia przez nauczyciela monologu Hamleta w wykonaniu L. Oliviera i K. Branagha (można je znaleźć w popularnym serwisie muzyczno‑filmowym w internecie). Nauczyciel nie komentuje fragmentów filmów, prosi uczniów, by opowiedzieli o swoich wrażeniach, wskazali podobieństwa i różnice w interpretacji.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta: dlaczego twórcy filmowi tak chętnie i często adaptują dzieła Szekspira? Uczniowie odpowiadają swobodnie, wykorzystując swoją wiedzę oraz informacje z e‑materiału.

4. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, którzy przygotowali kompilację fragmentów adaptacji dzieł Szekspira, o prezentację efektów swojej pracy. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania twórcom pokazu i notować swoje wrażenia. Później nauczyciel ocenia dodatkową pracę uczniów.
   Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 1 z sekcji „Mapa myśli”, mogą wykorzystać tytuły, które pojawiły się w prezentacji oraz w bloku tekstowym e‑materiału.

2. Prowadzący odtwarza nagranie z sekcji „Audiobook”, a następnie prosi, by uczniowie wykonali w parach polecenia 1 i 2 z tej sekcji. Weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o podsumowanie zgromadzonej wiedzy, zadając pytania: Kiedy pojawiły się pierwsze filmowe adaptacje dzieł Szekspira?
   Kto należy do ich najsłynniejszych twórców?
   Dlaczego adaptacje dramatów Szekspira bywają uwspółcześniane?

Praca domowa:

1. Obejrzyj dowolną adaptację filmową dramatu Szekspira i przygotuj się do jej recenzji.

Materiały pomocnicze:

• Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

• Aleksandra Żelazińska, Dużo Szekspira na dużym ekranie, „Polityka”, 17.06.2016.

• Olga Katafiasz, Lustra i echa. Filmowe adaptacje dzieł Williama Shakespeare’a, Kraków 2017.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.