Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Przed‑sądy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Porównasz hermeneutyczne rozumienie przesądów ze znaczeniem, jakie mają w filozofii pozytywistycznej.

• Przedstawisz koncepcję przesądów Martina Heideggera.

• Omówisz znaczenie przesądów (i przed‑sądów) w filozofii hermeneutycznej, odnosząc się do poglądów Wilhelma Diltheya, Martina Heideggera i Hansa‑Georga Gadamera.

Cele operacyjne. Uczeń:

• porówna hermeneutyczne rozumienie przesądów ze znaczeniem, jakie mają w filozofii pozytywistycznej;

• przedstawi koncepcję przesądów Martina Heideggera;

• omówi znaczenie przesądów (i przed‑sądów) w filozofii hermeneutycznej, odnosząc się do poglądów Wilhelma Diltheya, Martina Heideggera i Hansa‑Georga Gadamera.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• burza mózgów;

• praca z multimedium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prosi uczniów, żeby podzieli się pierwszym wrażeniem na temat treści zawartych w zakładce „Przeczytaj”: czy były one dla nich zrozumiałe?, co było najłatwiejsze?, co sprawiło im największą trudność?

Faza realizacyjna:

1. Burza mózgów. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czym są przesądy (przed‑sądy)? Następnie informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów i, jeśli to konieczne, wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania.
   Uczniowie podają swoje propozycje. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Odczytanie polecenia do multimedium: Przeczytaj poniższe stwierdzenia. Wyjaśnij, jak je rozumiesz w kontekście koła hermeneutycznego. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Uczniowie dobierają się w pary. Następnie wykonują ćwiczenia od 1 do 6 z zakładki „Sprawdź się”. Po wykonaniu zadania wybrane dwójki prezentują rozwiązania na forum klasy. W razie potrzeby nauczyciel lub inni uczniowie poprawiają odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

Praca domowa:

1. Stwórz tekst, który zilustruje znaczenie przesądów (przed‑sądów), jakie nadała im filozofia hermeneutyczna. Forma i treść tekstu są dowolne. Może być to np. eksperyment myślowy, bajka filozoficzna, opowiadanie, scenariusz scenki, dowcip.

Materiały pomocnicze:

• Przyłębski A., Hermeneutyka: od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia, Poznań 2019.

• Słownik‑przewodnik filozoficzny: osoby, problemy, terminy, red. A. Maryniarczyk, M, Nawracała‑Urban, A. Czajczyk, A. Gudaniec, R. Otsason, M. St. Zięba, Lublin 2012.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.