Scenariusz lekcji

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Rozmnażanie i rozwój płazów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz zachowania godowe płazów.

• Wykażesz zależność budowy jaja płazów z wodnym środowiskiem ich rozwoju.

• Wykażesz zależność między wielkością a ilością składanych przez płazy jaj.

• Porównasz formy rozrodu właściwe dla poszczególnych grup płazów.

• Wykażesz różnice w budowie larwy płazów ogoniastych i płazów bezogonowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rozmnażanie i rozwój płazów”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią zawartą w sekcji „Przeczytaj” i przygotowują pytania, jakie można by było zadać w kontekście tematu zajęć.

2. Nauczyciel przygotowuje na zajęcia kartki z rysunkami walizki i kosza oraz stwierdzeniami związanymi z tematem lekcji.

Faza wstępna:

1. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi wybranych uczniów, aby wyjaśnili zagadnienia poznane na wcześniejszych zajęciach:
   podział systematyczny i znaczenie płazów.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeśli nauczyciel uzna, że przygotowanie uczniów jest niewystarczające, prosi ich o zapoznanie się z treścią z sekcji „Przeczytaj”. Następnie uczniowie omawiają podział systematyczny płazów, zachowania godowe, sposoby rozmnażania i rozwój u poszczególnych grup płazów, wykorzystując ilustracje z e‑materiału wyeksponowane na tablicy interaktywnej.

2. Praca z symulacją interaktywną pt. „Cykl rozwojowy płazów bezogonowych”. Nauczyciel wyświetla symulację i wspólnie z uczniami analizuje zmiany zachodzące w wyglądzie zewnętrznym płazów bezogonowych w czasie ich rozwoju. Prosi podopiecznych, by wypisali cechy charakterystyczne dla każdego stadium rozwojowego płazów bezogonowych, a następnie wyjaśnili, dlaczego kijanki mają ogony i wyglądem przypominają ryby.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby podzielili się na grupy, a następnie zapoznali się z treścią ćwiczenia nr 6 z sekcji „Sprawdź się” i wspólnie ocenili, które z przedstawionych stwierdzeń dotyczących rozwoju ambystomy meksykańskiej są prawdziwe, a które fałszywe. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia wypowiedzi uczniów.

4. Na podstawie tekstu zamieszczonego w ćwiczeniu nr 6 uczniowie opracowują w tych samych grupach odpowiedzi na pytania postawione w ćwiczeniach nr 7 (dlaczego aksolotle żyjące w jeziorze Xochimilco bardzo rzadko osiągają stadium postaci dorosłej) i 8 (dlaczego larwy ambystom żyjących w jeziorach na wyższych wysokościach częściej osiągają stadium postaci dorosłej niż larwy ambystom występujące w jeziorach na niższych wysokościach). Po upływie wyznaczonego czasu grupy konfrontują swoje odpowiedzi, nauczyciel sprawdza ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Praca w grupach. Każdy zespół otrzymuje kartki z rysunkami kosza i walizki oraz stwierdzeniami związanymi z tematem lekcji. Zadaniem uczniów jest ocena prawdziwości każdego z tych stwierdzeń i wskazanie ich miejsca: prawdziwe powinny trafić do walizki, fałszywe – do kosza.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i w tym kontekście ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Uczniowie mogą wykorzystać symulację interaktywną w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.