Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: | Jan Kamiński |
Przedmiot: | Fizyka |
Temat zajęć: | Przekształcanie wzorów na przykładzie prawa Coulomba |
Grupa docelowa: | III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony |
Podstawa programowa: | Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych. Zakres podstawowy I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 14) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych; VI. Elektrostatyka. Uczeń: Zakres rozszerzony I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 16) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych; VII. Elektrostatyka. Uczeń: |
Kształtowane kompetencje kluczowe: | Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:
|
Cele operacyjne: | Uczeń:
|
Strategie nauczania: | odwrócona klasa |
Metody nauczania: | oglądanie filmu‑samouczka, samodzielne rozwiązywanie przykładowego problemu, burza mózgów, wspólne omawianie rozwiązania, argumentowanie |
Formy zajęć: | praca samodzielna w domu, praca samodzielna na lekcji, dyskusja na forum klasy |
Środki dydaktyczne: | przygotowane kserokopie przykładu (bez rozwiązania) z części tekstowej e‑materiału |
Materiały pomocnicze: | brak |
PRZEBIEG LEKCJI | |
Faza wprowadzająca: | |
Jako zadanie przed lekcją uczniowie mają za zadanie obejrzeć film‑samouczek. Na początku lekcji nauczyciel przypomina pojęcie wzoru fizycznego. Ważne by położyć nacisk na dwie sprawy: 1) Wzór opisuje współzależności między różnymi wielkościami fizycznymi; trzeba odwrócić uwagę od „operacyjnego” aspektu wzoru („wzór na coś”, wzór jako przepis na obliczenie czegoś), a zwrócić uwagę na jego aspekt „relacyjny” (wzór wiąże wielkości, wielkości we wzorze nawzajem zależą od siebie, a wzór tę zależność ujmuje). 2) Wzór jest niczym innym jak równaniem matematycznym; trudnością dla uczniów jest zrozumienie, że symbole literowe mogą oznaczać zarówno wielkości niewiadome (jak „x” na lekcji matematyki), jak i wiadome (które na lekcjach matematyki są zazwyczaj explicite dane, stąd trudności uczniów, gdy przechodzą do rozwiązywania równań fizycznych). | |
Faza realizacyjna: | |
Nauczyciel przypomina prawo Coulomba, zapisując na tablicy wzór . Potem podaje uczniom jako zadanie przykład (bez rozwiązania) z części tekstowej e‑materiału do rozwiązania. Uczniowie pracują kilka minut samodzielnie a następnie, na polecenie nauczyciela, porównują wyniki, które otrzymali. Następnie nauczyciel rozwiązuje przykład na tablicy, tak jak jest on rozwiązany w e‑materiale. Uczniowie porównują otrzymane sposoby z rozwiązaniem wzorcowym. Nauczyciel zadaje pytanie: „Kto otrzymał prawidłowy wynik?”. Do kilku osób, którym nie udało się rozwiązać zadania, nauczyciel podchodzi i sprawdza, gdzie popełnili błąd. Wykorzystuje błędy uczniów, żeby pokazać, jak ich unikać (nie stygmatyzuje uczniów, którzy popełnili błąd, lecz przeciwnie: pokazuje, że taki błąd może zdarzyć się każdemu i na co zwracać uwagę, aby go uniknąć). | |
Faza podsumowująca: | |
Po omówieniu przykładu i najczęstszych błędów, uczniom jest prezentowane zadanie 5 z zestawu ćwiczeń. Uczniowie mają chwilę na zastanowienie, po czym prawdziwość kolejnych wzorów jest oceniana przez głosowanie. Jeżeli nauczyciel widzi trudność (niepewność uczniów w ocenie, wynik głosowania 50:50), poddaje temat pod dyskusję a następnie poświęca więcej czasu na omówienie wzoru, przy którym trudność się pojawiła, by bezsprzecznie wykazać uczniom jego prawdziwość bądź fałszywość (najlepiej, jeśli uczniowie w toku dyskusji sami dojdą do rozwiązania). | |
Praca domowa: | |
Jako pracę domową uczniowie mają wykonać zadanie 1 i 2 z zestawu ćwiczeń. | |
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: | Film‑samouczek, poza przedstawioną propozycją, można wykorzystać:
|