Autorka: Paulina Wierzbińska

Temat: Pamięć społeczna PRL‑u

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

18) analizuje kwestie różnorodności traktowania w pamięci społecznej okresu tzw. Polski Ludowej oraz jego rozliczenia na podstawie literatury (np. fragmentów pracy Pamięć po komunizmie Pawła Śpiewaka).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje pamięć zbiorową, odróżniając ją od pamięci indywidualnej;

• dokonuje samodzielnej analizy tekstu publicystyczno‑socjologicznego, poszukując odpowiedzi na pytanie o przyczyny przekłamań w narracjach współczesnych intelektualistów dotyczących historii Polski;

• analizuje różne sposoby ujmowania wydarzeń historycznych ze względu na funkcję, jaką one pełnią w życiu współczesnych społeczeństw.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Uczniowie mają za zadanie przeprowadzić wywiad z osobami żyjącymi w czasach PRL i poznać ich opinię na temat tego okresu lub poszukać takich opinii w dostępnych źródłach.

Faza wstępna:

1. Dyskusja wprowadzająca do zagadnień poruszanych w e‑materiale. Uczniowie, korzystając z własnej wiedzy, odpowiadają na pytania zawarte we Wprowadzeniu.

2. Przedstawienie tematu „Pamięć społeczna PRL‑u” i celów zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej (lub za pomocą rzutnika) pytanie sondażowe z sekcji „Badanie 1”. Uczniowie na telefonach komórkowych lub tabletach logują się do systemu, dołączają do lekcji i przystępują do odpowiedzi na zadane pytanie. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, wyświetla zestawienie odpowiedzi uczniów. Chętne osoby mogą uzasadnić swój wybór.

2. Podział klasy na grupy. Każdy zespół rozważa problemy ukazane w ćwiczeniu 4 w sekcji „Badanie 1”. Następnie reprezentanci grup przedstawiają efekty pracy, które są wspólnie dyskutowane przez uczniów.

3. Wybrana osoba czyta polecenie z sekcji „Audiobook”. Po zapoznaniu się z nagraniem uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

4. Uczniowie zapoznają się z filmem „Historia czy historie?” i w trakcie emisji robią notatki, aby przygotować się do wypowiedzi dotyczącej ich własnej opinii na temat prezentowania faktów historycznych i polityki historycznej państwa. Chętne/wybrane osoby przedstawiają swoje zdanie.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne dołączone do filmu. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie ponownie odpowiadają na pytania sondażowe postawione na wcześniejszym etapie zajęć (w sekcji „Badanie 2”). Wyniki są wyświetlone na tablicy interaktywnej.

2. Podział na grupy. Każda z nich wykonuje ćwiczenie 4 w sekcji „Badanie 2”. Uczniowie porównują wyniki obu badań przeprowadzonych w klasie. Przedstawiciele zespołów prezentują odpowiedzi, które są wspólnie omawiane i porównywane.

3. Omówienie przebiegu zajęć, przedstawienie mocnych i słabych stron pracy zespołów i przekazanie informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćw. 1 dołączone do audiobooka.

Materiały pomocnicze:

• Jan Rojewski, Piotr Zychowicz: Historia nigdy nie jest czarno‑biała, 20.04.2018 r., rp.pl.

• Paweł Śpiewak, Pamięć po komunizmie, Warszawa 2005.

• List Zbigniewa Herberta do Stanisława Barańczaka, „Gazeta Wyborcza” 1 września 1990, nr 370, s. 6.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.