Dla nauczyciela
Autor: Bożena Święch
Przedmiot: język polski
Temat: Obraz inteligencji i jej relacji z ludem w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
rozpoznaje i charakteryzuje przedstawicieli inteligencji w Weselu Stanisława Wyspiańskiego,
analizuje postawy osób wykształconych w relacjach z chłopami,
ocenia postawy inteligencji w relacjach z chłopami.
Strategie nauczania
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania
metoda poglądowa;
rozmowa kontrolowana;
metoda ćwiczeń przedmiotowych;
praca z tekstem literackim;
burza mózgów;
analizowanie tekstów;
samokształcenie.
Formy zajęć
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego;
Środki dydaktyczne
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica/ kartka papieru, pisak/kreda;
tekst dramatu Wesele;
Słownik języka polskiego tradycyjny lub on‑line.
Przebieg zajęć
Faza wprowadzająca
1. Nauczyciel inicjuje rozmowę z uczniami i prosi, aby dokończyli zdanie zapisane na tablicy:
Inteligent, czyli kto….
2. Uczniowie metodą burzy mózgów podają swoje propozycje definiowania inteligenta, skojarzenia konfrontują z hasłem w Słowniku języka polskiego w wersji tradycyjnej lub on‑line. Zwracają uwagę na brzmienie i znaczenie słowa w języku łacińskim:
intelligens, inteligentis: pojętny.
3. Nauczyciel przedstawia cel zajęć i podaje temat.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel proponuje uczniom uważną lekturę e‑materiału związanego z lekcją Obraz inteligencji i jej relacji z ludem w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Uczniowie mają wynotować wszystkie użyte w tekście określenia postaw inteligencji wobec chłopów. Zapisują je na paskach papieru (każde określenie na jednej kartce) i układają w wyznaczonym, widocznym miejscu w klasie. Przykładowo: fascynacja, pogarda, idealizacja, realizm, szacunek, romantyczna wiara w siłę ludu, poczucie wyższości, arogancja, ignorancja, sztuczność, niechęć, powierzchowność.
2. Nauczyciel organizuje pracę uczniów w grupach zadaniowych. Poszczególne grupy otrzymują do opracowania i przedstawienia koleżankom i kolegom wybraną postać reprezentującą inteligencję w Weselu.
Grupa I Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer (1861–1923).
Grupa II Radczyni – Antonina Domańska (1853–1917).
Grupa III Dziennikarz – Rudolf Starzewski (1870–1920).
Grupa IV Zosia – Zofia Pareńska (1886–1956).
Grupa V Pan Młody – Lucjan Rydel (1870–1918).
3. Grupy pracują z tekstem dramatu oraz z animacją Reprezentanci inteligencji i ich pierwowzory zamieszczoną w e‑materiale. Wybierają potrzebne im do charakterystyki przydzielonej postaci paski z określeniami, wykorzystują reprodukcje obrazów dostępne w multimedium bazowym.
4. Grupy przedstawiają efekty swojej pracy. Ocenie koleżeńskiej podlega merytoryczność prezentacji oraz kreatywność grupy.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie oceniają prawdziwość zdań. Zaznaczają P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
1. | Nie wszyscy przedstawiciele inteligencji w Weselu odnoszą się z pogardą wobec chłopstwa. | ||
2. | Z dekadenckim nastawieniem inteligencji kontrastuje w Weselu pozytywna pronarodowa postawa chłopstwa. | ||
3. | Gospodarz jest typowym przykładem chłopomana. | ||
4. | Niektóre postaci dramatu próbują zamaskować niechęć do chłopstwa, stosując zwroty grzecznościowe. |
2. Uczniowie definiują pojęcie chłopomania, głośno odczytują zredagowane definicje i konfrontują z hasłem zamieszczonym w Słowniku e‑materiału.
Zadanie domowe
Nauczyciel formułuje na podstawie e‑materiałów polecenie pracy domowej.
1. Zaproponuj listę pięciu postulatów, które mogłyby poprawić ukazane w Weselu relacje inteligencji z ludem. Zastanów się, co mogłoby się zmienić w postawach inteligencji i chłopów. Jakie działania mogłyby podjąć obie warstwy społeczne, aby ułatwić współpracę na rzecz narodu?
lub
2. Pośród przedstawicieli inteligencji w Weselu Stanisława Wyspiańskiego wskaż postać, która – twoim zdaniem – ma najlepsze relacje z chłopstwem. Uzasadnij swoją wypowiedź.
Materiały pomocnicze
Tadeusz Boy‑Żeleński, Plotka o Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Animacja Reprezentanci inteligencji i ich pierwowzory będzie wykorzystana w fazie realizacyjnej lekcji. Może zostać wykorzystana do innych lekcji na temat Wesela lub do lekcji powtórzeniowej na temat sposobu pokazywania inteligencji w literaturze i innych sztukach.