Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Czym jest temperatura i ciśnienie gazu?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Uczeń:
2) odróżnia przekaz energii w postaci ciepła między układami o różnych temperaturach od przekazu energii w formie pracy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. podaje definicję temperatury,

2. tłumaczy, dlaczego gaz wywiera ciśnienie na ścianki pojemnika,

3. analizuje proces przekazywania energii cieplnej od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze,

4. wymienia czynniki, od jakich zależy ciśnienie gazu.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Jak odróżnić przekaz energii w formie pracy mechanicznej od przekazu energii w postaci ciepła?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Uczniowie podają swoje skojarzenia związane z temperaturą i ciśnieniem gazu.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel pyta uczniów, jak wyobrażają sobie obraz powietrza w klasie, gdyby mogli zobaczyć składające się na nie cząsteczki. Uczniowie zapisują na tablicy wnioski z dyskusji:

• duże odległości między cząsteczkami w porównaniu z odległością między nimi,

• chaotyczny ruch we wszystkich kierunkach,

• zmieniające się w zderzeniach kierunki i wartości prędkości cząsteczek.

Nauczyciel wyjaśnia, czym jest model gazu doskonałego. Uczniowie oglądają animację „Gaz doskonały”.

Nauczyciel wprowadza pojęcie temperatury jako wielkości wprost proporcjonalnej do średniej energii kinetycznej cząsteczek. Uczniowie dyskutują proces wyrównywania temperatur dwóch zetkniętych ciał, rozważając procesy zachodzące na poziomie mikroskopowym – przekaz energii kinetycznej w zderzeniach cząsteczek. Uczniowie oglądają animację „Temperatura gazu”.
Przypominają i zapisują na tablicy definicję ciśnienia. W dyskusji uczniowie wyjaśniają, dlaczego gaz wywiera ciśnienie na ścianki naczynia. Następnie zastanawiają się, od czego zależy ciśnienie gazu, dochodząc do wniosku, że jest wprost proporcjonalne do gęstości i temperatury.

Uczniowie oglądają animację „Ciśnienie w gazie”.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w grupach wykonują polecenia związane z animacjami i dyskutują odpowiedzi na forum klasy.

Praca domowa:

Uczniowie oglądają grafikę interaktywną i wykonują polecenia zadania z nią związane.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedia można wykorzystać na lekcji i połączyć z wykonaniem zadań tam zawartych oraz przedyskutowaniem wyników. Może też być wykorzystane przez uczniów poza lekcjami do powtórzenia i utrwalenia wiadomości.