Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Przemiana pokoleń a przemiana faz jądrowych
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz heteromorficzną przemianę pokoleń na wybranych przykładach.
Porównasz heteromorficzną i izomorficzną przemianę pokoleń.
Wyjaśnisz związek przemiany pokoleń organizmów ze zmianą faz jądrowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
mapa myśli;
analiza tekstu źródłowego;
metoda JIGSAW.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu;
małe karteczki, arkusze papieru A1, flamastry, klej.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przemiana pokoleń a przemiana faz jądrowych”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (polegającego na dodaniu podpisów do schematu przedstawiającego przemianę pokoleń) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
– Czym jest przemiana pokoleń?
– Czym jest przemiana faz jądrowych?
– Jaki jest związek przemiany pokoleń z przemianą faz jądrowych?
Uzupełnia wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika animację. Każdy uczestnik zajęć wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w multimedium. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.
Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda z grup opracowuje jedno zagadnienie na podstawie informacji zawartych w e‑materiale.
Grupa I – przemiana izomorficzna;
Grupa II – przemiana heteromorficzna z dominacją gametofitu;
Grupa III – przemiana heteromorficzna z dominacją sporofitu.
Po opracowaniu zagadnień przez każdą z grup nauczyciel prosi uczniów o odliczenie w zespołach do takiej cyfry, jaka jest liczebność uczestników grupy. Jeśli w grupie jest np. pięcioro uczniów, następuje odliczenie do pięciu. Każdy uczeń zapamiętuje swoją cyfrę. Następuje teraz podział na grupy zgodnie z zasadą: jedynki łączą się z jedynkami, dwójki z dwójkami, trójki z trójkami itd. Każdy z uczniów w nowej grupie przedstawia kolegom partię materiału, którą opracował wcześniej (następuje moment właściwego nauczania).
Nauczyciel prosi o wypisanie na małych kartkach pojęć, jakie uczniowie zapamiętali na dany temat. Grupy porządkują kartki w zbiory, wyszukując połączenia pomiędzy zapisanymi pojęciami. Grupy przyklejają kartki na arkuszu papieru A1, łączą strzałkami, rysują linie i dopisują nowe hasła, tworząc mapę myśli.
Przedstawiciele grup omawiają swoje mapy myśli. Nauczyciel weryfikuje informacje, w razie potrzeby uzupełnia.Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5 (polegające na uzupełnieniu tekstu na temat przemiany pokoleń u sałaty morskiej), nr 6 (polegające na wskazaniu poprawnych zdań dotyczących heteromorficznej przemiany pokoleń z dominacją gametofitu) oraz nr 7 (w którym uczniowie mają za zadanie ocenić, jaka przemiana pokoleń występuje u mchu płonnika) w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują polecenie nr 2 („Wyjaśnij różnicę między przemianą heteromorficzną z dominacją gametofitu oraz przemianą heteromorficzną z dominacją sporofitu”) w sekcji „Animacja”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 2 do 4 oraz 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Animacja”, aby przygotować się do późniejszej pracy.