Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Instytucjonalizacja partii politycznych w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VII. Rywalizacja o władzę.

Uczeń:

1) przedstawia proces ewolucji instytucjonalnej i ideologicznej partii politycznych; charakteryzuje funkcje partii politycznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje pojęcie i fazy instytucjonalizacji partii politycznych;

• ocenia okoliczności i przyczyny kształtowania norm prawnych regulujących działania partii politycznych w Polsce;

• porównuje system partyjny przed 1989 rokiem i po tym roku oraz wskazuje przyczyny zmian.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• puzzle;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie proszeni są o przypomnienie definicji partii politycznej oraz wskazanie, jakie instytucjonalne cechy powinny być zachowane, aby partia polityczna mogła funkcjonować i zdobywać zwolenników. Wykorzystują burzę mózgów, zapisując swoje notatki w postaci mapy myśli.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

3. Wykorzystując mapę myśli, uczniowie wskazują na kolejne fazy instytucjonalizacji partii politycznych. Porównują swoje pomysły z informacjami z audiobooka.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zostają podzieleni na cztery równoliczne grupy. Każda z nich dostaje zadanie prześledzenia powstawania i instytucjonalizacji partii politycznych w kolejnych okresach historycznych: przełom XIX i XX wieku, okres dwudziestolecia międzywojennego, czas PRL i czasy współczesne. Zwracają uwagę na powstanie, organizację i programy ugrupowań oraz ramy prawne (lub ich brak).

2. Następuje zmiana składu zespołów, tak aby w każdym z nich znalazł się przedstawiciel jednej z grup pierwotnych. Uczniowie przekazują sobie zdobyte wcześniej informacje i tworzą chronologiczną notatkę.

3. Notatki każdej z grup są prezentowane na forum klasy, tak aby w razie potrzeby można je było uzupełnić.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie proszeni są, aby ocenili znaczenie norm prawnych określających działania partii politycznych dla ich funkcjonowania. Powinni odwoływać się do konkretnych przykładów partii działających na polskiej scenie politycznej.

2. Wybrana/chętna osoba podsumowuje dyskusję, wypisując na tablicy argumenty za i przeciw.

Praca domowa:

Przedstaw fazy instytucjonalizacji wybranej przez siebie partii politycznej obecnej na polskiej scenie politycznej.

Materiały pomocnicze:

Wojciech Sokół, Marek Żmigrodzki, Instytucjonalizacja Socjaldemokracji Rzeczpospolitej Polskiej. Pomiędzy izolacją a relewancją polityczną, „Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska” 2000, t. VII.

Anna Materska‑Sosnowska, Instytucjonalizacja polskiego systemu partyjnego – wybrane aspekty, „Studia Politologiczne”, t. 22.

Beata Kosowska‑Gąstoł, Prawna instytucjonalizacja partii politycznych na poziomie europejskim, „Studia Europejskie” 2005, t. 2.

Wiesław Skrzydło, Partie polityczne w systemie przedstawicielskim PRL, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1959, t. 21.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Może zostać wykorzystane w fazie wstępnej jako podsumowanie burzy mózgów lub w fazie podsumowującej, jako porównanie między teoretycznymi fazami instytucjonalizacji a procesem instytucjonalizacji partii na ziemiach polskich.