Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Poezja nowoczesna dziś. Co nam zostało z dwudziestolecia międzywojennego? Dialog z tradycją

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów.
2. Rozumienie historii literatury i dziejów kultury jako procesu, a także dostrzeganie roli czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten proces.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
3) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), retorycznych (przemówienie, laudacja, homilia), popularnonaukowych i naukowych (rozprawa); wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; rozpoznaje środki językowe i ich funkcje zastosowane w tekstach; odczytuje informacje i przekazy jawne i ukryte; rozróżnia odpowiedzi właściwe i unikowe;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • redaguje notatkę syntetyzującą na temat życia i twórczości Adama Zagajewskiego;

  • wyjaśnia, w jakim celu współcześni twórcy sięgają do dzieł poetów i poetek dawnych epok;

  • omawia specyfikę grup poetyckich, do których nawiązują i powracają współcześni młodzi poeci;

  • interpretuje wiersz Ewy Lipskiej Moi tłumacze;

  • formułuje wypowiedź argumentacyjną na temat: Poezja nowoczesna dziś. Co nam zostało z dwudziestolecia miedzywojennego?

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniow o zapoznanie się z tekstem o Adamie Zagajewskim https://culture.pl/pl/tworca/adam‑zagajewski
    Istotne jest, aby uczniowie znali kontekst - dlaczego Adam Zagajewski, choć sam jest poetą, wypowiada się o poezji innych twórców i w jaki sposób to czyni. Na tej podstawie przygotowują notatkę syntetyzującą wiedzę.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z „Wprowadzeniem” i sekcją „Przeczytaj”.

  2. Chętny uczeń odczytuje swoją notatkę na temat Adama Zagajewskiego. Wyjaśnia tym samym powiązanie twórcy z tematem zajęć.

  3. Nauczyciel omawia cele lekcji i ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną i wykonują polecenie 1: Wyjaśnij, w jakim celu współcześni twórcy sięgają do dzieł poetów i poetek dawnych epok. Nauczyciel prosi jednego z uczniów o odczytanie odpowiedzi i zachęca innych do jej skomentowania.

  2. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują polecenie 2: Omów specyfikę tych grup poetyckich, do których nawiązują i powracają współcześni młodzi poeci. Chętna osoba z dwójki przedstawia odpowiedź.

  3. Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne (ciche) odczytanie wiersza Ewy Lipskiej Moi tłumacze. Uzniowie po odczytaniu przystępują do wykonywania ćwiczeń 5‑7.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie, w ramach podsumowania, wykonują indywidualnie ćwiczenia 1‑4 z sekcji „Sprawdź się”. Wybrana przez nauczyciela osoba przedstawia odpowiedzi.

  2. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o przedstawienie argumentów w dyskusji na temat tego, co nam zostało z dwudziestolecia miedzywojennego w poezji współczesnej. Uczniowie wymieniają się argumentami. Skorzystają z nich podczas redagowania w domu wypracowania.

Praca domowa:

  1. Poezja nowoczesna dziś. Co nam zostało z dwudziestolecia międzywojennego? Sformułuj wypowiedź argumentacyjną. W pracy odwołaj się do tekstu Adama Zagajewskiego, sensu wiersza Moi tłumacze oraz prezentacji Jakuba Skurtysa. Praca powinna liczyć co najmniej 400 wyrazów.
    Ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Tadeusz Nyczek, „Po co jest sztuka? Część 1. Rozmowy z pisarzami”, wydawnictwo MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Kraków 2012.

  • https://culture.pl/pl/tworca/adam‑zagajewski

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się