Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Kultura masowa i upowszechnienie sportu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje przemiany obyczajowe i zmiany w strefie rozrywki na przełomie XIX i XX wieku.

• omawia znaczenie takich wynalazków jak gramofon, radio, fotografia czy kinematograf dla powstania kultury masowej.

• przedstawia zjawisko rozwoju masowego sportu i jego znaczenie dla rozwoju młodzieży oraz budowania tożsamości narodowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kultura masowa i upowszechnienie sportu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz nagraniami w sekcji „Film edukacyjny” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Jednocześni poleca uczniom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz filmów. Dzieli uczniów na dwie grupy - członkowie pierwszej mają skupić się na powstaniu kultury masowej (znaczenie wynalazków technicznych, kinematografu itp.), natomiast drugiej – na roli sportu i jego upowszechnieniu.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, krótkie omówienie planowanego przebiegu lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Będa to obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca dwóm wybranym osobom (lub ochotnikom) zaprezentowanie swoich prac przed resztą klasy. Każdy z uczniów skupia się na innym, wyznaczonym wcześniej zagadnieniu. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Prowadzący przypomina, że uczniowie przed zajęciami obejrzeli filmy, teraz zaś będą na ich podstawie wykonywać polecenia. Uczniowie dobierają się w czteroosobowe grupy i w nich przygotowują odpowiedzi na polecenia nr 2 i 3 z sekcji „Film edukacyjny”: opisują różnice między kulturą elitarną a masową, a następnie wymieniają czynniki, które przyczyniły się do rozprzestrzenienia się tej ostatniej. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Uczniowie w zespołach dwuosobowych zapoznają się z treścią polecenia nr 1 „Jakie idee przyświecały inicjatorom wznowienia igrzysk olimpijskich?” i wspólnie rozwiązują zadanie na podstawie zaprezentowanego nagrania.

4. Krótka dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak myślicie, czy rzeczywiście upowszechnienie sportu i organizacja igrzysk olimpijskich miały szansę umacniać pokój na świecie w tamtym czasie? Czy może było wręcz przeciwnie – rozwój sportu i nacisk na rozwój fizyczny wzmacniał podejście militarystyczne? Uczniowie dyskutują, przedstawiając swoje propozycje z argumentacją.

Faza podsumowująca:

1. Jako podsumowanie lekcji „Kultura masowa i upowszechnienie sportu” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

2. Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć i dokonuje oceny przedstawionych na początku fazy realizacyjnej prac uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 3 i 4 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

W. Lipoński, Historia sportu. Na tle rozwoju kultury fizycznej, Warszawa 2012.

J. Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2020.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

Zarówno filmy, jak i audiobook mogą być wykorzystywane w lekcjach związanych z rozwojem kultury masowej i przemianami społecznymi w XX wieku.