Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Młodopolska maniera. Podniosłość i nastrojowość w poezji młodopolskiej
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
rozpoznaje główne cechy stylu młodopolskiej poezji,
wskazuje środki stylistyczne, za pomocą których twórcy przełomu XIX i XX wieku nadawali swojej liryce podniosły ton,
określa cechy charakterystyczne dla modernistycznego stylu, które są obecne we współczesnej polszczyźnie,
tworzy własny utwór w poetyce młodopolskiej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem e‑podręcznika;
odwrócona klasa;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Młodopolska maniera. Podniosłość i nastrojowość w poezji młodopolskiej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel rozpoczyna lekcję pytaniami: co oznacza słowo maniera użyte w temacie lekcji? Jak odnosi się do stylu młodopolskich poetów? Czym cechował się ten styl?
Uczniowie odpowiadają na podstawie informacji, z którymi zapoznali się w bloku tekstowym lekcji. Tworzą mapę myśli z centralnym hasłem: młodopolski styl poetycki.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel odtwarza wykład prof. Justyny Bajdy na temat stylu poetyckiego Młodej Polski. Prosi, by uczniowie, słuchając, notowali najważniejsze informacje. Później wykonują w parach polecenia 1 i 2 z tej sekcji.
Uczniowie dzielą się na 6 grup. Prowadzący informuje, że ich zadaniem będzie napisanie wiersza w stylu młodopolskich poetów. Każda z grup wykonuje następujące polecenia:
1) wymyślcie temat, do którego mógłby się odnosić wiersz
2) zgromadźcie słownictwo związane z tematem
3) wymyślcie tytuł
4) zdecydujcie, czy utwór będzie naśladował konwencję młodopolską, czy też będzie jej parodią.
Następnie każda grupa przekazuje efekty swojej dotychczasowej pracy grupie sąsiedniej i ta tworzy wiersz wg otrzymanego pomysłu. Dzięki temu każda grupa ma do wykonania dwa kreatywne zadania.Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciele zespołów prezentują wiersze. Słuchacze oceniają, czy utwory wpisują się w konwencję młodopolską. Później nauczyciel proponuje jeszcze jedno zadanie: prosi, aby jeden z wierszy, który był parodią, odczytać w poważnym tonie, a ten, który powstał w tonacji serio, odczytać jako parodię. Pyta uczniów o ich spostrzeżenia.
Faza podsumowująca:
W podsumowaniu lekcji uczniowie wysłuchują audiobooka i wykonują polecenie 1 z tej sekcji.
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Praca domowa:
Ćwiczenie 1 z sekcji „Film”.
Materiały pomocnicze:
Maria Podraza‑Kwiatkowska, Symbolizm i symbolika Młodej Polski, Kraków 1994.
Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Warszawa 1998.
Witold Bobiński, Konteksty kulturowe w dydaktyce literatury, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.