Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Eros i Tanatos w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – Biała magia oraz ***Niebo złote ci otworzę

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
8. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on‑line;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Lektura obowiązkowa
33) wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • przeanalizuje główne wątki poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego;

  • wskaże środki stylistyczne w wierszach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Biała magia oraz Niebo złote ci otworzę oraz określisz ich funkcję;

  • porówna utwory Biała magia oraz Niebo złote ci otworzę, wskazując na podobieństwa i różnice pomiędzy nimi.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel poleca, by uczniowie przeczytali wiersze Niebo złote ci otworzę...Biała magiaKrzysztofa Kamila Baczyńskiego zamieszczone w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel pyta uczniów o wrażenia, jakie mają po przeczytaniu wierszy Baczyńskiego. Uczniowie wypowiadają się swobodnie. Nauczyciel informuje, że podczas lekcji uczniowie będą się zajmować interpretacją obu utworów i analizować, w jaki sposób Baczyński wplatał do swojej twórczości motyw Erosa i Tanatosa.

  2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel odtwarza film zamieszczony w e‑materiale - wykład dr. Łukasza Józefowicza. Uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami, notują najważniejsze z nich w zeszytach. Później prosi, by uczniowie samodzielnie zdecydowali, które z poleceń dołączonych do sekcji „Film” chcą wykonać. Po upływie ustalonego czasu prosi kilka osób o przedstawienie odpowiedzi. Podsumowuje ten etap lekcji.

  2. Prowadzący zajęcia poleca, by uczniowie wykonali w parach ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” związane z interpretacją wierszami Niebo złote ci otworzę... oraz Biała magia. Po upływie ustalonego czasu wybrane osoby prezentują propozycje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące lekcję: w jaki sposób w poezji K.K. Baczyńskiego ukazane są miłość i śmierć? Jakich środków wyrazu artystycznego używa poeta?

Praca domowa:

  1. Wybierz dowolny wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i w 8–10 zdaniach wyjaśnij, w jaki sposób współistnieją w nim żywioły miłości i śmierci.

Materiały pomocnicze:

  • Stanisław Stabra, Chwila bez imienia: o poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Kraków 2003.

  • Aleksandra Kubiak‑Sokół, Słownik frazeologiczny PWN, Warszawa 2019.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.