Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Danuta Jyż‑Kuroś
Przedmiot: chemia
Temat: Dlaczego żywność się psuje i jak temu zapobiegać?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakrespodstawowy
XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:
8) wyjaśnia przyczyny psucia się żywności i proponuje sposoby zapobiegania temu procesowi; przedstawia znaczenie i konsekwencje stosowania dodatków do żywności, w tym konserwantów.
Zakres rozszerzony
XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:
8) wyjaśnia przyczyny psucia się żywności i proponuje sposoby zapobiegania temu procesowi; przedstawia znaczenie i konsekwencje stosowania dodatków do żywności, w tym konserwantów.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
klasyfikuje produkty żywnościowe ze względu na podatność na procesy psucia;
klasyfikuje metody konserwacji żywności do fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych;
definiuje poszczególne metody konserwacji żywności;
formułuje zasady świadomego gospodarowania żywnością – „być świadomym konsumentem”.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
analiza SWOT.
Formy pracy:
praca w grupach.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
arkusz do analizy SWOT jak we wzorze do kserowania dla każdej grupy:
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie listy zakupów zawierającej:
nazwy;
liczby opakowań/sztuk;
ceny podstawowych produktów spożywczych, które są potrzebne do wyżywienia czteroosobowej rodziny przez jeden tydzień. Zwraca uwagę, że wybrane produkty mają dostarczać wszystkie niezbędne substancje odżywcze. Nauczyciel prosi, aby uczniowie podali całkowity koszt zakupów.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Nauczyciel prosi wszystkich uczniów o podanie całkowitego kosztu zakupów. Następnie uczniowie dobierają się w grupy na podstawie określonego kosztu. Uczniowie, którzy wyliczyli podobny koszt pracują razem. Nauczyciel rozdaje każdej, utworzonej grupie jeden arkusz do analizy SWOT (metoda znana uczniom).
Faza realizacyjna:
Nauczyciel formułuje zadanie dla zespołu (treść może być na kartkach): tworzycie wspólne gospodarstwo domowe. Porównajcie zaproponowane przez siebie listy zakupów. Zanalizujcie, czy potrzebujecie zakupić wszystkie podane produkty? Czy ich ilość odpowiada faktycznym potrzebom waszego gospodarstwa domowego? Ile z zakupionych produktów zużyjecie? A ile wyrzucicie? Na zakupy żywności możecie przeznaczyć 500 złotych. Efektem pracy ma być podjęcie decyzji, dotyczącej zakupu odpowiedniej ilości i rodzaju produktów, z analizą szans i zagrożeń dla Waszego gospodarstwa domowego.
Uczniowie w czasie pracy w grupach korzystają z list zakupów przygotowanych przed lekcją, e‑materiału oraz informacji wyszukanych w Internecie. Ich zadaniem jest uzupełnienie arkusza SWOT i wyciągnięcie wniosków, dotyczących konsekwencji wydania określonej kwoty na produkty spożywcze. Nauczyciel powinien monitorować pracę poszczególnych zespołów. Zwraca uwagę na uwzględnienie wszystkich aspektów planowania żywienia czteroosobowej rodziny w ciągu tygodnia. Uwzględnienie potrzebnych typów produktów spożywczych i ich ilości. Pomaga w prawidłowym zapisie w arkuszu do analizy SWOT. Przypomina o kwocie, której dysponują, potrzebie dostarczenia różnych substancji odżywczych i zminimalizowaniu ilości wyrzucanej żywności. Czas pracy: 15 minut. Czas prezentacji: maksymalnie trzy minuty. Grupa, która zakończy pierwsza, prezentuje swoją analizę. Zadaniem nauczyciela jest wykazanie wszystkich elementów nieuwzględnionych przez uczniów w analizie, a mających znaczenie dla zdrowia wszystkich osób tworzących gospodarstwo domowe. Nauczyciel zapisuje te elementy na tablicy przy numerze grupy. Najlepiej wykona zadanie zespół, który uwzględni wszystkie/najwięcej czynników. Jeśli któraś grupa zakończy pracę przed czasem – pracuje z medium bazowym.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel podaje adres strony organizacji pozarządowej, której misją jest stworzenie świata, gdzie nikt nigdy nie jest głodny i gdzie nie marnuje się żadne jedzenie: http://podzielmysie.pl/.
Uczniowie wykonują zadania zamieszczone w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” jako formę utrwalenia wiadomości i umiejętności z lekcji.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału w sekcji „sprawdź się”, te których nie zdążyli wykonać podczas lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Medium może być wykorzystane:
jak w scenariuszu;
na lekcji biologii dotyczącej układu pokarmowego;
na festynie szkolnym promującym postawę bycia świadomym konsumentem.
Materiały pomocnicze:
Dodatkowe informacje dla ucznia i nauczyciela:
http://www.wsse.gda.pl/pliki‑do‑pobrania/nadzor‑sanitarny/ywno/171‑aktywne‑i-inteligentne‑materiay‑i-wyroby‑przeznaczone‑do‑kontaktu‑z-ywnoci/file
https://bankizywnosci.pl/wp‑content/uploads/2018/10/Przewodnik‑do‑Raportu_FPBZ_‑Nie‑marnuj‑jedzenia‑2018.pdf
https://ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2014/BR%201‑2014%20s_%20064‑071.pdf
http://ntz.dobrekadry.pl/wp‑content/uploads/2015/06/Metody_oznaczania_i_usuwania_drobnoustrojow_z_zywnosci_B_Garncarek.pdf
http://wir.ptir.org/!monographs/2015/monografia_Krzysztofik_i_in_2015.pdf
https://chemia.ug.edu.pl/sites/default/files/_nodes/strona‑chemia/33539/files/analiza_zywnosci.pdf
http://www.psse‑krotoszyn.pl/images/PSSE_KROTOSZYN/BEZPIECZENSTWO%20ZYWNOSCI/006.pd f