Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Śniąc sny, których śmiertelnik żaden nie śmiał śnić
. Twórczość Edgara Allana Poego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wyjaśnia, na czym polega wpływ biografii Edgara Allana Poego na jego twórczość;
definiuje pojęcia: fantastyka, science fiction, short story, nowela, gotycyzm, powieść kryminalna, suspens, groteska, arabeska, kompozycja szkatułkowa;
syntetyzuje informacje zawarte w Filozofii kompozycji Poego jako wykładnię jego programu literackiego;
dokonuje analizy i interpretacji noweli Obraz owalny.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
praca z tekstem;
inscenizacja przygotowana przez uczniów .
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji:
Przed lekcją
Na kilka tygodni przed lekcją nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy:
Grupa I – przygotowuje inscenizację na podstawie utworu Portret owalny Edgara Allana Poego. Uczniowie dzielą się rolami i wybierają ucznia o najlepszej dykcji do pełnienia funkcji narratora. Nauczyciel proponuje uczniom – w ramach przygotowań – zapoznanie się z filmowymi interpretacjami utworów E. A. Poego, z udziałem Vincenta Price’a.
Grupa II – przygotowuje inscenizację na temat biografii E. A. Poego. Uczniowie mogą w tym celu wykorzystać treść sekcji „Przeczytaj” oraz inne źródła wiedzy. Nauczyciel może zaproponować: Alicia Misrahi, Edgar Allan Poe, tłum. G. Ostrowski, Warszawa 2007.
Obie grupy mogą wykorzystać w swoich prezentacjach efekty specjalne w postaci: tła muzycznego, scenografii, specjalnego makijażu.
Limit czasu prezentacji dla każdej grupy: 10 minut.
Faza wprowadzająca
Nauczyciel po krótkim wstępie, zapisaniu tematu lekcji i przedstawieniu jej celów poleca uczniom zaprezentowanie swoich wystąpień. Po zakończeniu prezentacji nauczyciel ocenia stopień przygotowania inscenizacji, dobranie adekwatnych dekoracji, grę aktorską.
Faza realizacyjna
Praca z multimedium.
Nauczyciel poleca uczniom wysłuchanie audiobooka i wspólne wykonanie zestawu poleceń. Zadaniem uczniów jest przede wszystkim synteza informacji zawartych w Filozofii kompozycji Poego. Uczniowie na podstawie tekstu egzemplifikują wyznaczniki w teorii literackiej pisarza. Dodatkowym źródłem wiedzy może być tekst Edwarda Kaspersky’ego: Edgar Allan Poe. Tożsamość i konteksty. Wprowadzenie do lektury zamieszczony w sekcji „Przeczytaj”. Następnie, na podstawie treści audiobooka, uczniowie wykonują polecenia: 1. i 2. oraz ćwiczenie 5. w sekcji „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca
W fazie podsumowującej uczniowie wykonują kilka ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się” – przypominają sobie, czym jest kompozycja szkatułkowa (ćw. 2) oraz dokonują analizy środków zastosowanych przez Poego w utworze Portret owalny (do wyboru ćwiczenia: 3, 4, 6, 7). W finalnej części lekcji nauczyciel pyta uczniów:
– Czy biografia pisarza zawsze ma wpływ na stylistykę jego utworów?
– Jakie wątki z biografii E. A. Poego mogły zaważyć na wyborach literackich?
– Czy stylistyka „Potretu owalnego” ułatwiała przygotowanie inscenizacji? Jakie elementy budzą faktyczną grozę?
Praca domowa:
Rozważ, w jaki sposób sztuka może oddziaływać na odbiorcę. W swojej wypowiedzi uwzględnij wnioski z lektury Portretu owalnego oraz treści audiobooka - fragmentów Filozofii kompozycji Edgara Allana Poego.
Materiały dodatkowe:
Alicia Misrahi, Edgar Allan Poe, tłum. G. Ostrowski, Warszawa 2007.
Sławomir Studniarz, Tragiczna wizja. Rzecz o nowelistyce Poego, Toruń 2008.
Wybrane ekranizacje utworów E. A. Poego z udziałem Vincenta Priece’a.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium do przygotowań do lekcji powtórkowej.