Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Instytucje powołane do ochrony praw i wolności w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

10) przedstawia strukturę sądownictwa powszechnego i administracyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania Sądu Najwyższego; uzasadnia potrzebę niezależności sądów i niezawisłości sędziów;

11) przedstawia kompetencje Najwyższej Izby Kontroli, Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu i prokuratury w Rzeczypospolitej Polskiej; uzasadnia znaczenie tych instytucji dla funkcjonowania państwa prawa.

Zakres rozszerzony

X. Kontrola władzy.

Uczeń:

7) wykazuje rolę Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego w Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia strukturę Sądu Najwyższego;

8) wyjaśnia rolę sądownictwa administracyjnego w kontroli decyzji władz; przedstawia strukturę Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego rolę w Rzeczypospolitej Polskiej;

9) wykazuje znaczenie sądownictwa konstytucyjnego dla państwa prawa; przedstawia działania Trybunału Konstytucyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej, odwołując się do przykładów rozstrzygniętych przez niego spraw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są organy kontroli prawa w polskiej konstytucji;

• ocenia znaczenie niezależnego sądownictwa dla poszanowania praw i wolności obywatelskich;

• charakteryzuje wpływ organizacji pozarządowych na budowę społeczeństwa obywatelskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• praca w grupach;

• analiza tekstu źródłowego;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie proszeni są o przypomnienie, czym są organy kontroli prawa, oraz o wymienienie instytucji chroniących prawa obywatelskie w Polsce.

2. Definicja organów kontroli budowana z wykorzystaniem burzy mózgów zostaje zapisana na tablicy.

3. Przedstawienie tematu i celów lekcji.

Faza realizacyjna

1. Na tablicy powstaje mapa myśli, która przedstawia najważniejsze instytucje państwowe chroniące prawa obywatelskie. Druga mapa myśli powinna zawierać nazwy najważniejszych organizacji pozarządowych.

2. Uczniowie zostają podzieleni na grupy. Każda z nich, opierając się na tekstach konstytucji, ustaw lub statucie organizacji, przygotowuje informacje na temat ich celów i działania.

3. Każda grupa prezentuje swoją organizację pozarządową lub organ kontroli państwa.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie pytani są o odniesienie i ocenę znaczenia organizacji pozarządowych dla budowy społeczeństwa obywatelskiego. Na tablicy zostają wypisane najważniejsze cechy społeczeństwa obywatelskiego, które mogą być kształtowane przez organizacje pozarządowe.

2. Wybrana lub chętna osoba podsumowuje dyskusję, budując własną ocenę na podstawie uzasadnień reszty klasy.

3. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Scharakteryzuj jedną organizację pozarządową monitorującą prawa obywatelskie w Polsce i jeden konstytucyjny organ kontroli prawa.

Materiały pomocnicze:

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2020 r. Sygn. akt K 4/19, Dz.U. 2020, poz. 1336, sejm.gov.pl.

Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (Dz.U. 2019, poz. 2122), lexlege.pl.

Rozporządzenie 2016/679 (RODO) i akty towarzyszące, isap.sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Może zostać wykorzystane jako podsumowanie pracy uczniów w grupach.